Programma 3: De werkende gemeente

• Ter uitvoering van de Economische beleidsvisie is de rode-loper-aanpak opgesteld, waarmee we voortvarend aan de slag zijn gegaan. Dat heeft ook in 2018 geleid tot een aantal kavelverkopen en vergaande gesprekken met bedrijven die willen uitbreiden of verplaatsen. Op deze succesvolle voet gaan we verder door.
• De werkbezoeken aan bedrijven in onze gemeente hebben we verbreed naar een combinatie van economische en arbeidsmarkt aspecten zodat we bedrijven optimaal kunnen faciliteren. Bijvoorbeeld in hun vraag naar personeel.
• Het onderzoek naar het ecosysteem is afgerond. De onderzoeksresultaten zijn in de commissie AFE met de raad gedeeld.
• We werken samen met CIVON aan de doorontwikkeling in de vorm van een Smart Business Center. Dit is ingebracht in het Regiodealtraject. Met actieve deelname aan het Regiodealtraject kunnen we als regio financiële steun uit Den Haag krijgen voor de majeure opgaven in onze regio. Medio 2019 wordt besloten welke gelden vanuit Den Haag aan welke Regio-projecten worden toegekend.
• De vraagbundeling voor glasvezel in het buitengebied heeft plaatsgevonden. De drempel van 75% is ruimschoots gehaald waardoor met de aanleg gestart is. Voorlopige opleveringsdatum is januari 2020.
• Evenals overige gemeenten in de Achterhoek hebben we de Retaildeal getekend. Hiermee krijgen we toegang tot kennisondersteuning en beperkte projectondersteuning. Samen met ondernemers willen we binnen de pilot komen tot een maatwerkaanpak die leidt tot een aantrekkelijk winkelgebied. In overleg met de ondernemersvereniging Terborg, zijn we in 2018 gestart met Terborg als pilotgebied. Ervaringen uit de pilot gebruiken we voor soortgelijke opgaven elders binnen onze gemeente.
• Samen met lokale ondernemers en Stichting Achterhoek Toerisme zijn we in 2018 gestart met het opzetten van een nieuwe samenwerkingsstructuur om de toeristische sector en recreatie te bevorderen. In 2018 hebben er bijeenkomsten plaatsgevonden om samen met R&T-ondernemers en organisaties invulling te geven aan de ontwikkeling van lokaal R&T-beleid. De Beleidsvisie Recreatie & Toerisme 2019-2023 is gereed en zal in maart 2019 aan de raad ter vaststelling worden aangeboden. Hiermee wordt uitvoering gegeven aan de ambitie zoals in het Coalitieprogramma opgenomen.
• Circulaire Economie is naast technologische innovatie en Human Capital een belangrijke derde pijler binnen de Economische Beleidsvisie OIJ. We hebben hiertoe ondermeer ons inkoop beleid hierop aangepast, een softwaresysteem aangeschaft op grond waarvan de mate van duurzaamheid van maatregelen kan worden beoordeeld en cursussen georganiseerd voor ondernemers en de interne organisatie.

Het thema circulaire economie is een thema in ontwikkeling, we spitsen ons toe op enkele onderdelen. Regionaal is in 2018 de tafel ‘Circulaire economie en Energietransitie’ van start gegaan. Het thema van de circulaire economie komt hiermee hoger op de bestuurlijke agenda.

Als gemeente zijn we zelf inmiddels actief met circulair inkopen, het trainen van medewerkers en waar mogelijk het betrekken van circulaire aspecten in aanbestedingen. En we zijn in 2018 nauw betrokken geraakt bij het project Heuvelstraat waar Wonion het initiatief heeft genomen om op zo circulair mogelijke manier de woningen te vernieuwen. Wij staan aan de lat voor een circulaire benadering van de openbare ruimte incl. riolering, openbare verlichting, groen en wegen.

Ook in het bedrijfsleven is er in 2018 op dit terrein veel van de grond gekomen, al dan niet in samenwerking met de gemeente. VNO-NCW heeft het initiatief genomen om voor bedrijven in de Achterhoek een grondstoffenbank op te zetten om zo vrijkomende restgrondstoffen bij een ander bedrijf in te kunnen zetten. Als gemeente zetten we bij de DOE-scans niet alleen in op energiebesparing bij bedrijven maar ook op reductie van het grondstoffengebruik en het verminderen van de afvalstroom. Daar waar binnen onze gemeente bedrijven als voorloper actief zijn om de circulaire opgave op te pakken brengen we hen in contact met kennisinstanties.

Op veel terreinen wordt in en door de gemeente aan de energietransitie gewerkt:

Opwekking duurzame energie: Het regionale koersdocument voor het ruimtelijke afwegingskader duurzame energie (RODE) is af. In 2019 volgt de lokale vertaling en besluitvorming. We signaleren meer burgerinitiatieven en vragen om participatie bij projecten.

Den Tol kan 9 windmolens gaan bouwen, de procedure is afgerond. De pilot ‘Zon op erf’ vindt doorgang op 2 locaties in de gemeente. Er zijn meerdere aanvragen voor zonnevelden. AGroGas heeft gronden aangekocht op Hofskamp Oost II en beschikt over een omgevingsvergunning. Er is echter een nieuwe, verbeterde, vergunning aangevraagd. Deze is in procedure.

Besparingen bestaande woningen: onze inwoners kunnen terecht bij het VerduurSaam Energieloket met al hun vragen. In 2018 zijn er 1302 contacten geweest tussen onze inwoners en het loket. Dit is een duidelijk stijgende lijn. Ook de duurzaamheidslening voor particulieren loopt goed (al 278 aanvragen ten bedrage van € 1.750.000). De voorlopersgroep NoM, voor Nul op Meter renovaties, loopt boven verwachting (het doel was 10 deelnemers, het zijn er in 2018 26 geworden). De wijkaanpak woningverbetering heeft 116 aanmeldingen.

Het verduurzamen van bedrijven is i.s.m. het bedrijfsleven van start gegaan met drie verschillende projecten. Tot nu toe hebben 20 bedrijven zich aangemeld voor “Zonnige Bedrijven”, 8 bedrijven hebben een DOE scan uit gevoerd en 3 een MKB energy check-up.

De gemeente heeft zelf 240 nieuwe zonnepanelen bijgelegd op het dak van het gemeentehuis, een stap in de verduurzaming van de gemeentelijke gebouwen. Er liggen nu in totaal 370 zonnepanelen met een opbrengst van 85.000 kWh per jaar. Sinds 1 januari 2018 kopen we als gemeente zoveel mogelijk lokaal geproduceerde groene energie in. Dit doen we via AGEM gemeentelijke energie BV.

Regionale zaken: de update van de Regionale Uitvoeringagenda Duurzame Energie is af. Er is een factsheet voor onze gemeente met daarin de stand van zaken van onze gemeente in de weg naar energieneutraliteit. Op regionaal niveau is er in 2018 een Thematafel 'Circulaire Economie en Energietransitie' ingesteld. Er zijn veel ontwikkelingen op nationaal en provinciaal niveau zoals het maken van een RES (Regionale Energie Strategie) en een transitievisie Warmte (een kaart met wanneer gaat welke wijk van het gas).

• Voor de zomer van 2018 hebben de zeven Achterhoekse gemeenten ingestemd met de nieuwe organisatiestructuur waarin een nauwe samenwerking is ontstaan tussen overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. De nieuwe structuur bestaat uit een Achterhoek Board, een Achterhoek Raad, en zes Thematafels (Smart Werken en Innovatie, Onderwijs en Arbeidsmarkt, Circulaire Economie en Energietransitie, Wonen en Vastgoed, Mobiliteit en Bereikbaarheid en De Gezondste Regio). De Regio Achterhoek voert regie op en ondersteunt deze vernieuwende algehele samenwerking. Tijdens de zomermaanden zijn de raad en de Thematafels samen gesteld. In september werden de Achterhoek Board en de Achterhoekraad geïnstalleerd. Ook de Thematafels gingen met hun werkzaamheden van start. In de tweede helft van 2018 is door de Thematafels, Board en Raad een start gemaakt met het opstellen van de Achterhoek visie 2030. De samenwerkingspartners hebben afgesproken dat de nieuwe vorm van regionale samenwerking regelmatig zal worden geëvalueerd.
• Onze gemeente neemt middels een afvaardiging vanuit het college deel aan iedere Thematafel. Wij leveren voor de Thematafels Wonen en Vastgoed en De Gezondste Regio respectievelijk de voorzitter en vice-voorzitter. Ook nemen verschillende ondernemers en bestuurders van maatschappelijke organisaties uit onze gemeente deel aan Thematafels en bezit een ondernemer uit onze gemeente een zetel in de Board. De zes gemeenteraadfracties nemen ieder via een vertegenwoordiger deel aan de Achterhoek Raad. In het Algemeen Bestuur (AB) van de Regio Achterhoek zitten de zeven burgemeesters van de deelnemende gemeenten. Onze burgemeester is door het AB gekozen voor een positie in het Dagelijks Bestuur. Hij beheert de regionale portefeuilles binnenlandse betrekkingen en financiën.
• Naast de samenwerking op de verschillende thematafels participeert de gemeente samen met de andere gemeenten in de Achterhoek in specifieke projecten zoals Achterhoek in Beweging’.

• Op 5 maart was de eerste officiële bijeenkomst van de bestuurders van de D(uitsland) 5 / NL 7 in Winterswijk. Besloten is een gezamenlijk ambitiedocument voor grensoverschrijdende samenwerking op te stellen. Dit Ambitiedocument is op 26 november tijdens de tweede ‘Cross Border Meeting’ van Nederlandse en Duitse burgemeesters vastgesteld.
• Op 31 december eindigde de gesubsidieerde pilot van het Internationaal Netwerkburo. Gedurende de looptijd van het met Europees INTERREG geld gesubsidieerde project maakten ruim 650 ondernemers uit onze grensstreek gebruik van de diensten van het Netwerkburo. De activiteiten van het Netwerkburo worden in 2019 zonder Europese INTERREG subsidie voortgezet. Partners zijn naast Oude IJsselstreek de Wirtschaftsforderung Bocholt en de gemeente Aalten.
• In het kader van de grensoverschrijdende Nederlands-Duitse samenwerking werden dit jaar voor het eerst Duitse burgemeesters uitgenodigd voor het jaarlijkse Lentediner in Den Haag. De deelnemers waren hier enthousiast over. De Duitse burgemeesters zijn daarna ook uitgenodigd voor de jaarlijkse ‘Open Days’ in Brussel op 9 en 10 oktober.
• Het Internationaal Netwerkburo organiseerde in de tweede helft van 2018 drie succesvolle bijeenkomsten. Die stonden alle drie in het teken van de krapte op de arbeidsmarkt. Op 22 september vond voor de tweede keer de Techniekdag voor Nederlandse en Duitse scholieren plaats in Bocholt. Op 11 oktober werd in samenwerking met de Radboud Universiteit Nijmegen en de Westfälische Hochschule in Bocholt een carrièrebeurs voor studenten en bedrijven georganiseerd. Op 13 november was er op de Anton Tijdinkschool in Terborg een ondernemersbijeenkomst over de mogelijkheden die het beroepsonderwijs ondernemers biedt om op een krappe arbeidsmarkt toch over voldoende gekwalificeerd personeel te kunnen beschikken. 
• In de nieuwe organisatiestructuur van de Regio Achterhoek is de grensoverschrijdende samenwerking met Duitsland niet als zelfstandig thema ondergebracht bij Board of Thematafels. De Regio stelt hiervoor ook geen ambtelijke capaciteit meer voor beschikbaar. In december 2017 is een voorstel gedaan om de Duitslandactiviteiten die voorheen door de Regio Achterhoek werden uitgevoerd - zoals de organisatie van de Dag van de Buurtaal, en het voorbereiden van de vergaderingen van de Euregio en de Commissie Grens - bij de Grenshoppers onder te brengen. Grenshoppers is een regionaal platform en netwerk van Nederlandse en Duitse organisaties. Dit voorstel zal in 2019 in opdracht van de D5 inhoudelijk nader worden uitgewerkt.
• Vanuit de werkgroep lokale inbedding Ring van Europese IJzersteden is in mei 2018 een projectweek IJzerwijs voor leerlingen groep 7-8 basisschool georganiseerd in de smederij bij ICER. Hieraan hebben zo’n 260 leerlingen deelgenomen. Daarnaast bezocht de smid enkele nationale bijeenkomsten waarover via de gemeentepagina gecommuniceerd is. Ook werkte hij mee aan Open Monumentendag. Daarnaast bezochten enkele personen de jaarvergadering in Stolberg Duitsland, waar in de vergadering de gemeente toegetreden is tot het Bestuur van de Ring van Europese IJzersteden. Het uitvoeringsplan van de lokale inbedding is inmiddels uitgebreid met een communicatieplan. Het geraamde bedrag is niet in zijn geheel uitgegeven, omdat sommige projecten in het uitvoeringsprogramma meer voorbereiding en overleg vereisten dan van tevoren bedacht. Deze activiteiten zijn doorgeschoven naar 2019 zoals bijv. Prijs IJzerwijs en het Rennfeuertreffen.

We zijn voortdurend in gesprek geweest met onze onderwijspartners over de toekomst van het onderwijs in onze gemeente. Specifiek is er aandacht voor Gendringen, Etten en Silvolde. In elk van deze kernen wordt er nagedacht over ontwikkelingen in het primair onderwijs. Eind 2018 zijn we gestart met het opstellen van een Integraal Huisvestingsplan 2019-2032 waarin wordt vastgelegd op welke wijze de gemeente samen met de partners plannen op het gebied van onderwijshuisvesting, waaronder die in de genoemde kernen, wil vormgeven.

Daarnaast heeft de gemeenteraad in 2018 besloten een aanvullend bedrag ter beschikking te stellen voor de nieuwbouw van een VMBO-school in Silvolde, om zo toekomstbestendige huisvesting voor het Almende College te realiseren. De aanbesteding is afgerond en de bestemmingsplanprocedure loopt.

De LEA (Lokaal Educatieve Agenda) heeft 5 thema’s gekozen (zorg/ondersteuning, educatiekansen 0-27 jaar, veiligheid, ouders/verzorgers en voeding/bewegen) waaraan integraal uitvoering wordt gegeven, zodat we eventuele (taal)ontwikkelachterstand kunnen voorkomen.
Elk thema wordt door een werkgroep in acties en afspraken uitgewerkt en ter besluitvorming voorgelegd aan de LEA. Concreet zijn we in 2018 gestart met het uitwerken van de twee subthema’s armoede en passend onderwijs. 

Voor kwaliteitsverbetering werken we samen met voorscholen aan het opleidingsniveau van de pedagogische medewerkers. Leidsters zijn getraind in de kind-volgsystemen OVM en KIJK. Alle huidig werkzame leidsters zijn 2F/3F opgeleid. Met de kwaliteitsverbetering van de pedagogische medewerkers is ook de ondersteuning aan peuters verbeterd.

In het laatste kwartaal zijn we gestart met opbrengstgericht werken. Dit is een tweejarig traject waar pedagogisch medewerkers (PMW-ers) leren hoe zij voor een langere periode op beredeneerde wijze, betekenisvolle activiteiten kunnen plannen en uitvoeren die gekoppeld zijn aan de SLO[1] doelen taal, rekenen en sociaal emotionele ontwikkeling van peuters. PMW-ers leren hoe zij ontwikkelingsgegevens kunnen verzamelen, analyseren en interpreteren zodat zij op basis van die gegevens doelen kunnen stellen in een uitvoeringsplan/groepsplan passend bij het kind of de groep.

Samen met voor- en vroegscholen zijn er gesprekken gevoerd om ouderbetrokkenheid te versterken. Hieruit zijn een aantal voorstellen gekomen die we in 2019 gaan uitwerken en implementeren. De voorstellen richten zich op vroegtijdige betrokkenheid van ouders op de ontwikkeling van het kind en sluiten aan bij de thema's van het LEA; armoede en passend onderwijs.