Programma 2: Een leefbare gemeente

In 2020 zijn er zowel vanuit de 'kwaliteitsslag sociaal domein' als de bestuursopdrachten Jeugd, Wmo en Participatiewet grote stappen gezet in het anders organiseren (zo dicht mogelijk bij huis en op een manier die logisch is voor inwoners en past bij hun leefwereld) en het werken vanuit de principes normaliseren, voorkomen en samenwerken/innoveren. We hebben daarvoor ook onze nieuwe Visie Sociaal Domein vastgesteld, die richting geeft aan deze ontwikkelingen. Daarmee zijn de oorspronkelijk geformuleerde 'Leidende Principes' anders ingevuld.
Buurtzorg Jong is op 1 januari 2020 met drie teams van jeugd- en gezinswerkers gestart met het bieden van opvoedondersteuning en toegang tot specialistische jeugdhulp op plekken waar jongeren en gezinnen als vanzelfsprekend al komen. In 2020 hebben zij laagdrempelig en dichtbij 465 gezinnen uit onze gemeente geholpen bij vragen over opvoeden en opgroeien.
In de laatste maanden van het jaar is Stoer opgericht en is toegewerkt naar het moment op 1 januari 2021 waarop inwoners lokaal terecht kunnen voor hulp die geboden wordt bij een uitkering en het vinden van werk, hulp die uitgaat van de mogelijkheden van de inwoner en de overtuiging dat iedereen mee mag doen.
Om deze beweging ook voor de Wmo in gang te zetten is in 2020 een lokale coalitie met partners gesmeed die samen met ons zoeken naar hoe we domein-overstijgend inwoners kunnen ondersteunen zodat zij zichzelf kunnen helpen en van betekenis kunnen zijn voor elkaar. In 2021 moet dit leiden tot een concrete werkwijze waarmee we hier samen invulling aan geven.
Naar aanleiding van de visie 'naar het hart van de beweging' en de eerste resultaten uit de bestuursopdrachten in het sociaal domein is een heroverweging nodig voor de doelen en de reikwijdte van het project 'Versterken sociale basis'. Na deze heroverweging wordt het project in 2021 opnieuw opgepakt.

In de zomer van 2020 is de visie 'Naar het hart van de beweging' vastgesteld. Deze visie dient als basis voor de wijze waarop wij de verschillende 'toegangen' in het sociaal domein inrichten. Voor de Jeugdwet en de Participatiewet is dat in 2020 geregeld. Voor Wmo zal dat in 2021 vorm krijgen waarna de visie ook in het voorliggend veld zijn beslag moet krijgen. Door samen met onze partners vanuit eenzelfde visie te werken in de diverse 'toegangen' tot hulp en ondersteuning zorgen we dat de inwoner zijn vraag op verschillende plekken laagdrempelig kan stellen. Een belangrijk uitgangspunt in de visie is dat de inwoner nooit aan het verkeerde loket komt. Daarmee bedoelen wij dat iemand altijd geholpen wordt, waarbij we onder helpen ook verstaan dat iemand in contact wordt gebracht met de aangewezen instantie voor hulp. We hebben in onze visie geschreven dat het gaat om mensen en dat betekent o.a. dat de ondersteuning natuurlijk in samenhang wordt ingezet waarin de inwoner centraal staat. In 2021 zal Movisie ons ondersteunen om dit samen met onze partners en inwoners zelf verder vorm te geven.

De Adviesraad Sociaal Domein is in 2019 begonnen en nu bijna 2 jaar actief. De eerste evaluatie is afgerond. De verbeterpunten die daaruit komen, moeten nog worden opgepakt.
Wel hebben we bij verschillende thema's partners een plek kunnen geven om samen aan beleid en uitvoering te werken. Zoals bij de Bestuursopdracht Wmo en het Beleidsplan Schuldhulpverlening. De startnotitie ‘Op weg naar een stevige Sociale Basis’ is vastgesteld in de raadsvergadering van april 2020. De planning voor deze versterking van de voorliggende voorzieningen is verruimd tot juli 2021. Los daarvan is, ook in het kader van Corona, sterker ingezet op de ondersteuning van jongeren. Dit loopt via onze maatschappelijke partners zoals Buurtzorg Jong en het Sociaal Werk. Het beleidsplan schuldhulpverlening is in oktober 2020 in de raad vastgesteld. Vervolgens is het Uitvoeringsplan Schuldhulpverlening opgepakt, en de wettelijke wijzigingen per 1 januari 2021 vormgegeven. De invoering van de nieuwe wet inburgering is uitgesteld tot 1 januari 2022. Bij de vaststelling van het beleidsplan Inburgering heeft de gemeenteraad aangegeven graag met de oorspronkelijk gekozen voortvarendheid, de nieuwe aanpak Inburgering in te voeren.
De uittreding uit Laborijn is per 1 januari 2021 gereed. Onze aanpak staat met STOER op een gedegen fundament. We geven over de gehele breedte van Werk en Inkomen uitvoering aan onze visie 'naar het Hart van de Beweging'. De basis is op orde. 2021 wordt het jaar van fase 2 van de Transformatie in de kijk op Werk. Het project Meedoen Werkt! wordt in de kern geraakt door de Corona-crisis. De aanpak is gebaseerd op ontmoeting tussen werknemers en werkgevers. Dit heeft in 2020 niet of nauwelijks plaats kunnen vinden. We hebben gewerkt aan een alternatieve manier om onze inwoners te bereiken. Resultaten zijn er wel, maar heel beperkt. Het gedachtegoed van Meedoen Werkt! is meegenomen in STOER.
De aansluiting van onderwijs op de arbeidsmarkt heeft vanuit de gemeente in 2020 uiteindelijk minder aandacht gekregen dan de bedoeling was. We nemen dit in 2021 wel weer mee in de aanpak van fase 2 rondom Werk en Inkomen. De Meedoenregeling, inclusief het Kindpakket, is geactualiseerd en er zijn verbeteringen aangebracht in de wijze van aanvragen. Schuldhulpverlening, Gemeentelijke Belastingen, Bijzondere Bijstand en Werk en Inkomen komen steeds dichter bij elkaar. Uiteindelijk moet dit resulteren in één ondersteuning aan onze inwoners met vragen rondom financiën.

Passend bij de visie ‘naar het hart van de beweging’, werken we samen met professionals aan de duurzame doorontwikkeling van de informele zorg en vrijwillige inzet. Uitvoeringsbeleid past daar niet langer bij.
De samenwerking tussen Mantelzorg steunpunt en het lokaal team jeugd is gestart.
De integrale trainingen in de methodische aanpak ondersteuning van informele zorg is online gestart en loopt door in 2021.
Veel vrijwillige inzet (met name aan kwetsbare inwoners) is online gecontinueerd. Vindingrijkheid is aanwezig. Zo is bijv. de sociale cohesie versterkt met ‘straat bingo’s op 1,5m afstand’.

Het Preventieprogramma 'Positieve gezondheid en preventie' is regionaal opgesteld. In de 2e helft van 2020 is dit lokaal vertaald. Het Lokaal Plan Gezondheid wordt in het voorjaar van 2021 aan de gemeenteraad voorgelegd. Ondertussen is een start gemaakt met de Dementievriendelijke gemeente.
Het belang van sport en bewegen is tijdens de coronacrisis erg benadrukt. Voldoende sporten en bewegen en een gezonde leefstijl dragen bij aan de gezondheid van onze inwoners en ook aan het sterker zijn dan het coronavirus. Samen met Helpgewoon Buurtsport, Achterhoek in Beweging en onze sportverenigingen proberen we het verantwoord sporten zoveel mogelijk te stimuleren. De sportverenigingen hebben we tijdens de coronacrisis zoveel mogelijk ondersteund met berichtgeving en steunmaatregelen van de gemeente, provincie en het Rijk. We zien dat veel sportverenigingen creatief zijn geweest en binnen de mogelijkheden afgelopen periode zijn doorgekomen. Dit heeft ook geleid tot mooie en nieuwe samenwerkingen en initiatieven. Helpgewoon Buurtsport en Achterhoek in Beweging hebben hierbij op een aantal vlakken ondersteund. Het Lokaal sportakkoord Oude IJsselstreek hebben we door de coronamaatregelen in 2020 niet op kunnen pakken. Dit gaan we nu in het voorjaar van 2021 doen. Afgelopen jaar zijn al een aantal Achterhoekse gemeenten met een lokaal sportakkoord gestart. De ervaringen van deze gemeenten willen we meenemen in ons proces, dat moet leiden tot een Lokaal Sportakkoord van en voor het sportlandschap van de gemeente Oude IJsselstreek.
De eerste 3 maanden 2020 zijn volgens planning verlopen. De rest van 2020 verliep helemaal anders dan gepland. De deelnemers van het CEPA hebben in gezamenlijkheid de moeilijkheden zo goed mogelijk getrotseerd, en hebben daarvoor ook ondersteuning van de Provincie ontvangen. Om cultuurorganisaties toekomstbestendig te maken, is er ook gewerkt aan een nieuwe subsidieregeling door de Provincie. In 2021 zal het CEPA daar ook gebruik van maken. De uitreiking van de ‘kunst en cultuurprijs Oude IJsselstreek’ 2020 vond plaats op zaterdag 26 september, ‘Corona-proof’ met maximaal 50 bezoekers, bij de opening van het culturele seizoen 2020/2021 in het Portiersgebouw van DRU Industriepark. De sportverkiezingsavond van 14 maart 2020 is in verband met de coronacrisis uitgesteld. Op 13 maart 2021 zijn alsnog de prijzen uitgereikt om de sportprestaties van 2019 te eren.
De Wvggz is op 1 januari 2020 geïmplementeerd. In 2020 hebben wij vooral ingezet op preventie. We hebben dan ook in 2020 geen aanvragen Wvggz (verkennend onderzoek) ontvangen. Wij vermoeden dat deze positieve ontwikkeling mede te maken heeft met de inzet van onze wijkfunctionaris.

In het jaarplan voor 2020 zijn drie speerpunten benoemd, namelijk de werkgroep Onbeperkt meedoen, de gemeentelijke organisatie en het vervolg van de nulmeting. De werkgroep heeft inmiddels 15 actieve leden die zich voor allerlei projecten inzetten. Ondanks de Corona-crisis is het toch gelukt een aantal mooie dingen te realiseren, zoals een eigen pagina op de website, het opstarten van een adviesgroep en een rondgang door Varsseveld. Binnen de gemeentelijke organisatie hebben we een eigen projectgroep Onbeperkt meedoen. Met deze groep zijn we vooral bezig geweest om de digitale toegankelijkheid te verbeteren. Zo is er bijvoorbeeld een toegankelijkheidswijzer gemaakt voor alle collega's, zodat ze nu weten hoe ze een document toegankelijk kunnen maken. Verder voldoet onze website inmiddels aan alle eisen op het gebied van toegankelijkheid en hebben we zelfs recentelijk het waarmerk Drempelvrij behaald. Wat helaas nog steeds niet is gelukt, is de bijeenkomst met beleidsadviseurs, inwoners en externe organisaties om te praten over de aanbevelingen van de nulmeting. Deze bijeenkomst volgt nu in 2021 en in de tussenliggende periode gaan we alvast aan de slag met de thema's sport, inclusief onderwijs en toegankelijk bouwen.

Om verborgen werkloosheid en schuldenproblematiek onder jongeren zichtbaar te maken wordt maandelijks een actuele lijst opgesteld van jongeren (18 tot 27 jaar) zonder een startkwalificatie die niet zijn ingeschreven op een opleiding en ook geen inkomsten uit werk hebben. Deze jongeren worden allemaal actief benaderd om te zien of aanvullende ondersteuning nodig is. Gemiddeld werden in 2020 4 jongeren per maand bezocht, waarbij in slechts 10% van de gevallen sprake was van verborgen werkloosheid. In 20% van de gevallen is sprake van (naderende) financiële problemen. 85% van de jongeren stelt het op prijs dat zij actief benaderd werden.

We hebben een regionaal- en lokaal uitvoeringsplan opgesteld. De regionale werkgroep is onder andere bezig met een aanbestedingstraject voor Volwasseneneducatie. In maart 2021 is bekend wie de nieuwe aanbieder wordt. Een lokale werkgroep wordt nog ingericht om het lokale uitvoeringsplan uit te voeren.