Aanbieding

 

Voor u ligt de programmabegroting 2021 – 2024 met de titel: Doorpakken!

Doorpakken op ‘brede welvaart’, doorpakken vanuit vertrouwen en doorpakken op financieel gebied. Met lef vooruit, afgewogen keuzes maken en kansen pakken. Daar staan we als college voor.
Wij bieden u een programmabegroting, gemaakt in een bijzondere tijd. De impact van de coronacrisis behoeft inmiddels geen uitleg meer. Gelukkig behoeft ook het uithoudingsvermogen en de veerkracht van onze gemeente dat niet. Inwoners en ondernemers hebben alle tegenslagen en uitdagingen moedig opgepakt. In gezamenlijkheid, want samen staan we sterker.

Zoals in de Voorjaarsnota 2021 beschreven, leert deze crisis ons wat de belangrijke waarden zijn in de samenleving. Onze welvaart en welzijn zijn breder dan alleen werk en inkomen. Juist nu wordt zichtbaar dat andere dimensies van evident belang zijn om de crisis het hoofd te bieden. De rol van de overheid komt hierin ook steeds prominenter naar voren. Er wordt om perspectief en duidelijkheid gevraagd. We bevinden ons daarom in een bijzonder tijdperk, waarin we de kans hebben om de panelen te verschuiven. Door naar evenwicht te streven en afwegingen te maken vanuit al die belangrijke waarden..

Doorpakken op brede welvaart
Het model van ‘brede welvaart’ hebben we als leidraad gekozen en in de Voorjaarsnota geïntroduceerd , om ons te helpen bij deze afwegingen. De elf dimensies weerspiegelen het welzijn in brede zin en structureren naar ons idee deze waarden op een duidelijke manier. Overzichtelijk, helder en voorzien van een goede dosis gezond verstand.

De elf dimensies dienen als maatgever voor het maatschappelijk effect dat we willen bereiken met de inzet die we doen. We werken vanuit de bedoeling, en kiezen daarom bewust deze kwalitatieve maatstaf. Zo maken we als college continu de afweging tussen kwaliteit in maatschappelijk effect, financiële impact en de regels.

We realiseren het behoud en vergroten van de brede welvaart uiteraard niet alleen. Samen met ons doen dat talloze organisaties, instituties, individuen. Wij zijn maar één van de radartjes in de beïnvloeding/versterking van de brede welvaart. Vanuit onze rol als gemeentelijke overheid, kunnen we hier echter wel degelijk aan bijdragen.

Zoals te lezen is in deze begroting zijn we als gemeente (mede)aanjager van verschillende ontwikkelingen. Zo gaan we aan de slag met:
* Vergroenen; door extra bomen te planten, aan onze kernen groen toe te voegen en de bermen te laten bloeien.
* Verduurzamen; we bouwen steeds meer circulair en zijn stevig aan de slag met de energietransitie.
* Bouwen en verbouwen; we geven een impuls aan wonen door versneld nieuwe woningen en woonvormen op de juiste plek mogelijk te maken.
* Positieve gezondheid; door onder andere ook de Wmo uit te voeren met meer aandacht voor mensen, om echt te doen wat nodig is en om te werken vanuit de bedoeling.
* Onze eigen Oude IJsselstreek BV, die werk geeft aan inwoners die in andere gevallen recht op inkomensondersteuning hebben.
* Recreatie en toerisme; we tillen dit op een hoger plan door onder andere de mogelijkheden te onderzoeken voor een DRU-hotel, een depotmuseum en recreatievaart op de Oude IJssel.
* Bedrijventerreinen; zoals de ontwikkeling van de derde fase van bedrijventerrein Hofskamp Oost (Het Varssevelds Industriepark (Het VIP)) en revitalisering van bestaande bedrijventerreinen.
* Verkleinen van kansongelijkheid; door samen te werken met onderwijsinstellingen en werkgevers in projecten als Meedoen Werkt! als ook in het onderwijssysteem door kinderen vroegtijdig te helpen bij eventuele (onderwijs)achterstanden.
* Verder verbeteren van onze dienstverlening; door onder andere onze producten en diensten plaats- en tijdonafhankelijk (online) aan te bieden.
* Datagedreven werken; om beter te kunnen bepalen waar we resultaat op willen behalen en hoe we deze effecten op een effectieve manier kunnen meten, monitoren en verantwoorden.
* Inclusief werkgeverschap; ook in onze eigen organisatie meer werk bieden aan een aantal mensen met afstand tot de arbeidsmarkt.
* Ons aanbestedingsbeleid; zodat deze ook zo goed mogelijk bijdraagt aan de inhoudelijke beweging. En we als bedrijf maatschappelijk verantwoord ondernemen.

We doen dit omdat we met lef vooruit willen. We laten ons niet tegenhouden door een crisis en zien kansen in plaats van bedreigingen bij externe veranderingen. Met oog voor de mens, gericht op kwaliteit, werken vanuit visie. Door te normaliseren, voorkomen en samenwerken/innoveren. Zoals uw raad de afgelopen jaren meerdere keren heeft aangegeven, onderschreven en bekrachtigd. U stelt de kaders en stuurt op het bereiken van het gewenste maatschappelijk effect. In de programma’s beschrijven we welke ontwikkelingen en welke doelen we willen bereiken, zodat we komen tot het maatschappelijk effect dat we beogen. Om dit geheel vervolgens met vertrouwen uit te laten voeren door de gemeentelijke organisatie. In de praktijk geven we per slot van rekening samen uitvoering aan de plannen en ontwikkelingen en staan we dichtbij, naast en achter onze inwoners.

Doorpakken vanuit vertrouwen
Met elkaar hebben we de kracht gevonden om opbouwend te blijven en vooruit te kijken. De onzekerheden hebben veel vertrouwen gevraagd. Niet alleen vertrouwen in ons eigen kunnen maar ook in het eigen kunnen van onze inwoners, organisaties, bedrijven en de raad.

De ingezette lijn om vanuit brede welvaart, juist nu, kansen te pakken en impulsen te geven is door de raad bevestigd met de behandeling van de voorjaarsnota. Daarnaast is de motie ‘versnellingsimpuls’, besproken, om extra middelen ter beschikking te stellen om de uitvoering het coalitieprogramma en een viertal moties versneld uit te voeren. Afgesproken is om niet op voorhand extra middelen in de begroting op te nemen, maar bij de raad terug te komen op het moment dat de ontwikkelingen en plannen concreter zijn.

In deze begroting hebben we, conform deze lijn, een aantal financiële impulsen opgenomen, zoals ook in de Voorjaarsnota aangegeven. Het gaat hierbij alleen om dié impulsen waar we een concrete visie bij hebben. Zo zijn voor de komende vier jaar voor ruim € 4 mln aan extra impulsen in de exploitatie opgenomen; voor onder andere de uitvoering van de visie op landschap, het versterken van de toeristische sector en out-of pocketkosten voor het impulsprogramma economie en wonen.

Ook hebben we in totaal voor de komende vier jaar ruim € 6 mln aan nieuwe investeringen opgenomen, voor onder andere de bedrijventerreinen en voorbereidingskosten voor het impulsprogramma economie en wonen (zie bijlage B).
Dit betekent niet dat we er al zijn. Er zijn nog een aantal ontwikkelingen waar nu volop aan gewerkt wordt, maar waar nog geen concrete visie of plannen voor gereed zijn. Zoals bijvoorbeeld het impulsprogramma economie en wonen, aanvalsplan B, de Oude IJsselzone en de verdere ontwikkeling van toerisme en plattelandsontwikkeling. Als deze plannen concreter worden, of er is aantoonbaar meer nodig op zaken die nu reeds in de begroting zijn opgenomen, kunnen we op dat moment de benodigde middelen alloceren en hiertoe bijvoorbeeld een fonds vormen. Hierover gaan we – zoals afgesproken- met de raad in gesprek. We hebben financieel nog wat ruimte gelaten in de begroting en stellen (indien nodig) voor om de begroting hiervoor aan te passen en via het rekeningresultaat een beroep te doen op de algemene reserve. In de hoogte van de algemene reserve rekening hebben we al gehouden met uittredingskosten Laborijn voor een bedrag van € 4 miljoen. De verwerking hiervan zal met de jaarrekening van 2020 definitief worden bepaald. Zo hebben we voor de begroting 2021 een zuiver beeld.

De reserve is uiteraard niet onuitputtend. We maken bij elk voorstel duidelijk wat dit doet met de algemene reserve en het weerstandsvermogen, zodat zorgvuldig keuzes gemaakt kunnen worden. Om daarbij de ontwikkeling van onze financiële positie te monitoren en indien nodig tijdig bij te kunnen sturen, stellen we voor om in de plaats van een normering van het eigen vermogen en de schuldpositie een ruim voldoende weerstandspositie te behouden met een weerstandsratio van minimaal 2.

Zo creëren we op voorhand geen aparte potjes, maar kunnen we, samen met de raad, de kansen oppakken. Zo blijven we ook de komende jaren ‘scherp aan de wind’. Ook kunnen we op deze wijze invulling geven aan de motie van uw raad om te komen tot versnellingsimpulsen, juist nu.

Doorpakken op financiën; financieel perspectief
Wij zijn er trots op u een meerjarig sluitende programmabegroting 2021- 2024 aan te bieden. Een begroting met jaarlijks een positief resultaat.

Dit komt vooral door:
* het inzetten van het spaarbedrag. In de vorige begrotingen hebben we jaarlijks een buffer opgenomen. Om onder andere extra impulsen te kunnen geven zetten we het spaarbedrag grotendeels in.
* de algemene uitkering; deze is gunstiger ten opzichte van de huidige begroting, waarmee we jaarlijks circa € 1 mln extra ruimte hebben.
* een voordeel op de kapitaallasten, door onder andere de gunstige rentestand.
* de vernieuwende aanpak van het sociaal domein; in tegenstelling tot veel andere gemeenten, houden we onze uitgaven in het sociaal domein daardoor naar verwachting binnen de daarvoor vastgestelde budgetten.

Risico’s
Aan de andere kant zijn er ook een aantal stevige onzekerheden en risico’s, waarvan we de effecten nog niet kunnen inschatten. Zo weten we bijvoorbeeld nog niet hoe de effecten van de Corona-crisis en de gevolgen van de herijking van de algemene uitkering gaan uitpakken. Deze risico’s hebben we in de risicoparagraaf opgenomen. Ons weerstandsratio is, ook met deze risico’s, nog stevig (ruim 4). We kunnen dan ook klappen opvangen.

Woonlasten
De woonlasten voor onze inwoners stijgen gemiddeld met 2,77%. Dit is ongeveer € 21,60 per jaar voor huishoudens met een eigen woning en € 11,60 voor huishoudens met een huurwoning.

Dit leidt tot het volgende financiële beeld:

Vaststelling
Met de programmabegroting geeft de gemeenteraad de beleidsinhoudelijke koers aan voor de komende jaren, inclusief de autorisatie van de benodigde middelen.

Wij stellen u voor:
1 De programmabegroting 2021 ‘Doorpakken!’ vast te stellen;
2 Om uitvoering te geven aan de ingezette lijn conform de voorjaarsnota en de motie ‘versnellingsimpuls’, de beleidsuitgangspunten en begrotingsdoctrine te wijzigen door:

  • a. te gaan sturen op een ruim voldoende weerstandspositie met een ratio van minimaal 2.
  • b. de afbouw van de schuldenlast tot € 110 mln los te laten.
  • c. het eigen vermogen op te bouwen tot € 29 mln los te laten.

3. De meerjarenraming 2022-2024 voor kennisgeving aan te nemen.