Financiële paragraaf

Hieronder geven wij het overzicht van de financiële effecten per programma. Het betreft die maatregelen, waarvan wordt verwacht dat daarvoor extra middelen nodig zijn. Hierbij tekenen wij nadrukkelijk aan dat het een inschatting van dit moment is. Bij de begroting kan, op grond van de nadere uitwerking blijken dat het bedrag moet worden aangepast. Hetzelfde geldt voor de maatregelen die niet in dit overzicht zijn opgenomen. Daarvan wordt op dit moment er vanuit gegaan dat hiervoor binnen de begroting voldoende middelen aanwezig zijn.

Totaal financieel overzicht
Eerder in deze voorjaarsnota is dit financiële perspectief al zichtbaar gemaakt. Voor de volledigheid, is het overzicht ook hier opgenomen.

Exploitatielasten

2 De middelen die voor het sociaal domein worden ontvangen van het rijk worden ingezet voor het sociaal domein.
Middelen die in het betreffende boekjaar niet worden uitgegeven gaan naar de reserve sociaal domein eventuele tekorten worden hieruit onttrokken.

Zoals eerder aangegeven, hebben we voor personeelsuitbreiding structureel € 250.000 opgenomen. Daarnaast is er nog een PM-post opgenomen, aangezien we verwachten dat er ook de komende jaren nog incidenteel en/of structureel behoefte zal zijn aan extra menskracht op basis van de uitvoering van diverse projectplannen en het oplossen van knelpunten. Bij de begrotingsbehandeling 2022-2025 zullen hiertoe verdere voorstellen worden gedaan.

Investeringen
We denken dat daarnaast nog het volgende bedrag aan investeringsgelden nodig is.

In de begroting 2021 waren investeringen opgenomen in 2022 voor de IKC Gendringen (€ 3.792.000) en voor de IKC Silvolde (€ 3.302.000). Voortschrijdend inzicht en uitstel van een deel van de investering hebben geleid tot het investeringsoverzicht als opgenomen in bovenstaand schema.

Bovenstaande investeringen en de aangekondigde intensivering van de woningbouw in Oude IJsselstreek hebben tot gevolg dat er een grotere financieringsbehoefte ontstaat, zodat de kapitaalmarkt moet worden benaderd voor leningen. Het totaal aan opgenomen leningen zal naar verwachting stijgen. Dit heeft géén gevolgen voor de financiële positie van Oude IJsselstreek. We gaan er immers van uit dat investeringen in grondaankoop, bouwrijp en woonrijp maken en de rente over deze investeringen worden terugverdiend, en dat complexen, zoals in 2020 ook is gebeurd, veelal met een positief resultaat kunnen worden afgesloten.

Er is sprake van een aantal ontwikkelingen waarvan het financiële effect op dit moment nog niet is in te schatten. Deze maken daarom nog geen onderdeel uit van deze voorjaarsnota.

• Meicirculaire 2021
Op het moment dat deze voorjaarsnota aan de raad is gezonden, is de Meicirculaire 2021 van het Gemeentefonds nog niet verschenen. De uitkomst kan het financiële perspectief vaak behoorlijk beïnvloeden. De verschijningsdatum van de circulaire is in het algemeen in de laatste week van mei. Zo snel mogelijk nadat we deze hebben ontvangen, zullen wij de uitkomst daarvan voor onze begroting met de raad delen.

• Herijking Gemeentefonds
Zoals bekend is de invoering van het nieuwe verdeelmodel van het Gemeentefonds opnieuw met een jaar uitgesteld tot 1 januari 2023. Bij de vorige presentatie was de verwachting dat het effect voor onze gemeente neutraal tot licht positief uit zou vallen. Echter, voor een groot aantal gemeenten (waaronder de G4 en een groot deel van Noord-Nederland) was het effect fors negatief. Naar aanleiding van de commotie vindt nu een nieuwe herijking plaats. Het risico bestaat dat onze gemeente door deze nieuwe herijking een negatief effect krijgt op het financieel perspectief.

• Algemene uitkering en de trap-op-trap-af systematiek
De omvang van het Gemeentefonds is gekoppeld aan de rijksuitgaven. Doordat de afgelopen jaren bij het Rijk sprake is van een onderbesteding, leidt dit tot een lagere uitkering bij gemeenten. En meestal is dat pas achteraf zeker. Dat maakt het begroten en het sturen daarop heel lastig. Gemeenten dringen al langer erop aan deze systematiek tegen opnieuw te bezien.
Dit jaar speelt dit temeer, omdat de verwachting is dat door alle (terechte) aandacht voor de coronacrisis het Rijk op andere onderdelen van de rijksbegroting minder gaat uitvoeren. De extra uitgaven van het Rijk tellen niet mee in de trap-op-trap-af methode, de eventuele lagere uitgaven op de rest van de begroting tellen hierin wel mee.
Samen met een groot aantal andere gemeenten uit onze provincie en daarbuiten hebben wij hiervoor aandacht gevraagd bij de minister.

• Gevolgen coronacrisis
Deze crisis heeft onmiskenbaar gevolgen op de samenleving als geheel. En de verwachting is dat het herstel na het einde van de pandemie ook nog wel enige tijd zal duren. De crisis raakt vele dimensies van de brede welvaart, zoals inkomen, werk (economie), gezondheid, onderwijs en sociale contacten. De gevolgen zullen ook op langere termijn veel inwoners en bedrijven in onze gemeente raken. De effecten en zeker de omvang daarvan, zijn op dit moment nog onbekend. Al enige tijd zijn er gesprekken gaande met het Rijk om de financiële effecten te compenseren. Of dat ook geldt voor de langere termijn is daarbij de vraag. De komende periode onderzoeken we welke maatregelen er in deze (hopelijk laatste periode) van de overbruggingsfase nog nodig zijn en werken we uit hoe de herstelfase eruit kan komen te zien. We verwachten dit na de zomer gereed te hebben, zodat we de effecten (waar mogelijk) in de begroting kunnen meenemen.

• Sociaal Domein
In het hoofdstuk over Programma 2 | De leefbare gemeente zijn reeds de risico’s voor het sociaal domein beschreven.

Algemene reserve
De algemene reserve en daarmee het weerstandsvermogen als zeer goed kan worden bestempeld. Dat blijkt bijvoorbeeld ook uit de beoordeling die de provincie jaarlijks geeft. Een weerstandsvermogen van meer dan 1,0 leidt tot indeling in de hoogste categorie.

De verhouding tussen de risico’s en de algemene reserve is 1 op 6. Dat betekent dat we voor iedere euro aan risico, zes euro beschikbaar hebben.

Deze positieve ontwikkeling van de reserve sterkt ons in de overtuiging dat het verantwoord is om voor dekking van de speerpunten uit deze voorjaarsnota voor zover nodig, een beroep te doen op deze reserve.

Leningenportefeuille
De geplande investeringen en de aangekondigde intensivering van de woningbouw in Oude IJsselstreek hebben tot gevolg dat er een grotere financieringsbehoefte ontstaat, zodat de kapitaalmarkt moet worden benaderd voor leningen. Het totaal aan opgenomen leningen bedroeg per 31 december 2020 € 116.345.000 en zal naar verwachting in de komende jaren stijgen als gevolg van investeringen in de onderwijsaccommodaties en in grondexploitatie. Dit heeft géén gevolgen voor de financiële positie van Oude IJsselstreek. We gaan er immers van uit dat investeringen in grondaankoop, bouwrijp en woonrijp maken en de rente over deze investeringen worden terugverdiend, en dat complexen, zoals in 2020 ook is gebeurd, veelal met een positief resultaat kunnen worden afgesloten.