Aanbieding
Voor u ligt het jaarverslag en de jaarrekening over 2019. In deze jaarstukken geven we aan wat we als gemeente van plan waren te doen, wat we hebben gedaan, wat het heeft gekost en wat het de samenleving gebracht heeft.
Een resultaat om trots op te zijn
2019 was een bijzonder jaar. Een jaar waar we met trots op terugkijken. Waar we buiten de geijkte kaders, maar met lef en durf, samen met onze inwoners, maatschappelijke partners, ondernemers, verenigingen, de gemeenteraad en onze medewerkers veel hebben bereikt. Waar we het coalitieprogramma “Met lef samen bouwen aan onze toekomst”, naar onze mening eer aan doen. Door écht anders te gaan werken; vanuit de bedoeling, buiten gebaande paden en vanuit visie. Met onze besturingsfilosofie als houvast, om daadwerkelijk te werken vanuit de bedoeling, met vertrouwen, vanuit de inwoner, als onderdeel van de gemeenschap en met goed afgewogen beslissingen.
En dat heeft op veel vlakken al mooie resultaten opgeleverd! We hebben, door vanuit onze visie te werken, onze verantwoordelijkheid genomen en onze nek uitgestoken om zaken echt anders op te bouwen. Waarbij we niet op de klassieke manier uitvoering wilden geven aan de opgaven, maar vanuit visie; vanuit een beweging die we op gang hebben gebracht. We zijn overtuigd in onze manier van werken en aanpak en zien dit al op verschillende domeinen ook terug. Zo krijgen we positieve reacties doordat we met vergunningaanvragen nu samen met de aanvrager ter plekke om tafel gaan. Of de enthousiaste reacties van kinderen over de gastlessen van onze afvalcoach en de werksessies vanuit de werkgroep inclusie op basisscholen.
De grootste effecten hebben we over 2019 op het Sociaal Domein bereikt. Waar we in de tweede helft van 2018 nog een fors negatief resultaat moesten presenteren, zijn we in het voorjaar 2019 gestart met een kwaliteitsslag. Voor het Sociaal Domein werd het ‘the proof of the pudding’, met een stevige set maatregelen, die veel verder gingen dan alleen ‘kil bezuinigen’. Met het daadwerkelijk neerzetten van een beweging, een transformatie met een andere manier van werken en kijken naar onze inwoners en doelgroepen. We hebben stevige keuzes durven maken. Gedurende 2019 bleek dat onze kwaliteitsslag en beweging die we in hebben gezet, sneller dan verwacht haar vruchten begon af te werpen; de tekorten werden lager dan geprognotiseerd. En deze kwaliteits-slag werkt steeds sterker door: uiteindelijk komen over 2019 op een tekort uit van ruim 3 ton in plaats van 4 mln. Een resultaat waar we trots op zijn!
Wat is er in 2019 gebeurd?
Het was de eerste begroting van ons college, met het coalitieprogramma “Met lef samen bouwen aan de toekomst” als basis. De plannen uit dit coalitieprogramma kregen hierin handen en voeten en een financiële vertaling. Met daarbij de uitdaging dat de opgaven niet afzonderlijk, maar juist in samenhang met elkaar worden uitgevoerd.
In het jaarverslag is een uitgebreide inhoudelijke verantwoording over 2019 opgenomen. Hier alvast een opsomming van een aantal noemenswaardige resultaten.
• Samen staan we sterker, dat bleek maar weer eens in 2019. De inspanningen van de voorafgaande jaren werpen zijn vruchten af. Zo was er in 2019 een bovengemiddelde werkgelegenheidsgroei van wel 5,1%, is het aantal studenten dat een stage of afstudeerplek heeft in de gemeente Oude IJsselstreek meer dan verdubbeld en is er een Regiodeal gesloten met het rijk. Dat is goed nieuws want hierdoor kan iedereen met een goede idee voor de Achterhoek zijn of haar plan indienen en met ondersteuning vanuit die Regiodeal samen proberen de Achterhoek mooier, beter en slimmer te maken. Een van die goede ideeën is de Smarthub Incuba-tor Industry maar ook het onderzoek naar de 2e fase van de N18.
• In 2019 heeft de regio unaniem de regionale bedrijventerreinplanning (RPW Achterhoek 2019-2023) vastgesteld: hét toetsingskader voor toekomstige ontwikkelingen op het gebied van bedrijventerreinen. Dit is goed nieuws, niet alleen omdat dit betekent dat de gemeente verder kan met haar plannen voor Hofskamp Oost III, maar ook omdat dit betekent dat er regionaal afspraken zijn over “het juiste bedrijf op de juiste plek”.
• Met succes is de pilot “ondernemers aan zet” in Terborg geweest, een pilot waarvan de aanpak ook in de andere kernen ingezet gaat worden en waardoor lokale ondernemers heel nadrukkelijk hun eigen inbreng hebben in hun eigen centrum én elkaar beter weten te vinden.
• Succes is er ook geboekt als het gaat over de aansluiting tussen het onderwijs en de arbeids-markt. Zo is samen met de schoolbesturen het Integraal Huisvestings Plan (IHP) opgesteld en in 2019 vastgesteld. Ook is er een samenwerkingscontract gesloten met AT Techniekopleiding, zodat zij onderwijs kunnen blijven bieden aan jong en oud, want iedereen moet kunnen blijven leren. In 2019 is ook de Technobasis opgericht, een krachtenbundeling van de gemeente, het onderwijs, het bedrijfsleven en het CIVON om kinderen voor techniek te interesseren. De sector waar binnen deze gemeente veel werk is. Zo is er aandacht voor onderwijs op alle leef-tijden en wordt kwaliteit van onderwijs steeds beter door verschuiving naar een kind-belang-aanpak en betere aansluiting op de arbeidsmarkt.
• De pilot leerplicht ‘van curatief naar preventief’, laat zien dat een andere werkwijze en intensievere samenwerking met de scholen leidt tot succes. Wat zijn we trots op onze ondernemers, scholen en andere partners die hieraan bijdragen!
• Onze mooie plattelandsgemeente moet vitaal en leefbaar zijn en blijven. Dat is ons streven. Dat vraagt een goed samenspel in al onze woonkernen. Het landschap is verbonden met na-tuur, wonen, landbouw, recreatie en andere economische activiteiten. Het één kan niet zonder het andere. In 2019 zijn we gestart met een nieuwe visie op landschap, natuur en (stedelijk) groen, waarmee we een belangrijke pijler gaan invullen.
• We geven in onze gemeente al jaren invulling aan het dit jaar door het Rijk vastgestelde Klimaatakkoord. Zo ook afgelopen jaar. Na vaststelling van het uitnodigingskader voor lokale opwekking voor duurzame energie zijn vele initiatieven voor zonnevelden in onze gemeente binnengekomen. Met vier van deze initiatieven gaan we de procedure vervolgen en gaat op 28 ha jaarlijks 35 GWh duurzaam energie worden opgewekt. Ook werken we stap voor stap verder aan het circulariteit. De voorbereidingen voor de eerste circulaire brug, de Hoge brug – Melkvonder te Ulft, in Oude IJsselstreek zijn gestart.
• Regionaal zijn kwalitatieve toetsingscriteria afgesproken, waaraan de bouw van de extra woningen moet voldoen. In september 2019 zijn de criteria door de raad vastgesteld en hebben we daarna criteria op lokaal niveau aangevuld. In de tussentijd zijn vele aanvragen van kleine en grotere plannen binnengekomen, waarmee we een antwoord kunnen gaan geven op het tekort aan woningen voor starters en senioren. Werk aan de winkel dus.
• We werken steeds beter van buiten naar binnen; vanuit de bedoeling. We komen steeds meer in de wijk bij de inwoners, zoals bij vergunningen en met spreekuur op locatie. We hebben de
‘Praotbus’ aangeschaft, die al een paar keer met succes is ingezet. Maar ook op het gebied van inclusie hebben onze samenwerkingspartners en werkgroep mooie resultaten geboekt, zoals de lancering van de hoge-nood-app en de gastlessen op basisscholen. We maken in onze communicatie meer gebruik van beeld door bv filmpjes, zoals bij de pilot werken op afspraak.
Sociaal Domein
Ook in het Sociaal Domein werd lef getoond op meerdere fronten:
• De analyse
Ten tijde van de vaststelling van de begroting 2019 waren wij volop bezig met de analyse van de grote tekorten binnen het sociaal domein die in de maanden daarvoor waren geconstateerd. Op basis van deze analyse hebben wij samen met de raadscommissie gekozen voor een transformatie in het sociaal domein: via een inhoudelijke weg binnen de gestelde financiële kaders te komen. We hebben dit de Kwaliteitsslag genoemd. Deze loopt via de drie uitgangspunten: Normaliseren, Voorkomen en Innoveren/Samenwerken.
• De aanpak
We hebben een sprong voorwaarts gemaakt door op grond van visie, langs inhoudelijke weg, tot verbeteringen te komen in de zorg en hulp voor mensen. We maken de zorg en hulp menselijker, eenvoudiger en goedkoper, we kiezen voor kwaliteit, effectiviteit en komen daardoor tot financiele ombuigingen. Dus niet kil bezuinigingen maar warm verbeteren. De transformatie waar wij voor staan is niet alleen een serie projecten en acties. Het is een beweging geworden; een beweging die in ons dagelijkse doen en laten een drijvende kracht is en richting geeft aan ons handelen.
• Jeugd
In april 2019 hebben we besloten om de toegang tot de jeugdhulp anders te organiseren en daarvoor een samenwerkingspartner te zoeken. We geloven in een toegang tot jeugdhulp dichtbij mensen, zonder drempels, een toegang waar ook hulp verleend wordt en waar mensen niet direct worden doorverwezen. Een toegang zonder bureaucratische rompslomp waar écht gedaan wordt wat nodig is.
• Participatiewet
In juni hebben wij het besluit genomen dat wij ook rond werk en inkomen de ingezette transformatie handen en voeten willen geven. We willen de toegang tot de Participatiewet en re-integratie dicht bij onze inwoners uitvoeren, vanuit vertrouwen. Het Project Meedoen Werkt! is hiervoor de Stepping Stone. Mensen staan centraal en werkgevers hebben vanuit hun eigen kernwaarden een grote rol.
Om deze visie van vertrouwen te kunnen uitvoeren hebben wij ook het besluit genomen om uit de Gemeenschappelijke Regeling Laborijn te treden en de uitvoering van werk en inkomen vanaf 2021 zelf ter hand te nemen.
• Samen naar de toekomst
De koers die we hebben ingezet heeft alleen kans van slagen als we die samen vasthouden. Begrip en samenwerking tussen raad, college en ambtelijke organisatie is uitermate belangrijk. Wij staan voor onze visie en voor de transformatie omdat wij geloven dat dit de enige manier is hoe je een samenleving kan bouwen en ondersteunen waarin een goed voorzieningenniveau aanwezig is en waarin een inwoner zich thuis voelt en ook in staat is om eigen regie te voeren.
Vertrouwen is voor ons ook een belangrijk beginsel in de samenwerking met aanbieders van zorg en ondersteuning. Waar dat kan geven we de transformatie vorm met partners omdat wij geloven dat samen innoveren van grote waarde is.
Financieel resultaat
Het resultaat is (zonder het Sociaal Domein) afgerond € 697.000 positief. In de 2e berap van 2019 is nog uitgegaan van een negatief resultaat van € 101.000. Bij de verschillenanalyse zijn er twee posten die wat betreft omvang eruit springen. De grondexploitatie laat een voordeel zien van € 1,715 miljoen door winstneming en vrijval van voorzieningen. De pensioenvoorziening voor oud bestuurders moest daarentegen met € 1,148 miljoen worden verhoogd. Oorzaken hiervan zijn de lagere rekenrente, hogere leeftijdsverwachting en het aftreden van een wethouder. In de jaarrekening zit een meer gedetailleerde verschillenanalyse per taakveld.
Wij stellen voor van het positieve resultaat € 422.000 specifiek te bestemmen, te weten:
- het oordeel op het budget voor de Rekenkamercommissie van € 19.000;
- de via de decembercirculaire ontvangen klimaatmiddelen van € 244.000;
- het voordeel op het budget Omgevingswet van € 119.000;
- het voordeel op het budget circulaire economie van € 40.000.
Voor de middelen van de Rekenkamercommissie is dit in lijn met de resultaatbestemming in de afgelopen jaren. Over de bestemming van de klimaatmiddelen is
de raad al geïnformeerd in de memo over de decembercirculaire. Het budget Circulaire Economie is deels ingezet voor het project Circulair Varsseveld. Dit project is nog in ontwikkeling en voor 2020 zijn hiervoor geen middelen beschikbaar. Derhalve het voorstel het restant budget ad € 40.000 daarvoor in te zetten. De Omgevingswet wordt toegelicht in de financiële toelichting per taakveld.
Na aftrek van de specifiek te bestemmen bedragen, resteert een positief resultaat van € 275.000. We stellen voor dit toe te voegen aan de Algemene Reserve.
Het tekort van het Sociaal Domein is bijna € 4 miljoen lager dan begroot en komt uit op € 315.000. Dit bedrag wordt gedekt uit de Reserve sociaal domein. Doordat het tekort veel lager uitvalt, hoeft geen beroep op de Algemene Reserve te worden gedaan. Door de veel lagere onttrekking aan de Reserve sociaal domein resteert in deze reserve eind 2019 nog € 1,75 miljoen. Eerder werd verwacht dat de reserve eind 2019 leeg zou zijn. 
Door het positieve rekeningresultaat en het veel lagere tekort van het Sociaal Domein ontwikkelt ook de Algemene Reserve positiever dan eerder begroot. Inclusief het hiervoor berekende resultaat na bestemming bedraagt de reserve eind 2019 € 23.760.000. Dit is ruim € 2 miljoen meer dan bij het opstellen van de Begroting 2020 werd verwacht. De ratio van het weerstandvermogen stijgt daardoor naar 4,9 (vergelijking: jaarrekening 2018 = 4,2; begroting 2019 = 2,6).
De leningenportefeuille is afgenomen. Per 31 december was de restant schuld van de aangetrokken vaste geldleningen € 114,4 miljoen (vergelijking: eind 2018 € 116,5 miljoen).
In de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing zijn alle financiële kengetallen opgenomen.
Vaststelling
Conform de gemeentewet stelt de gemeenteraad de jaarrekening vast in het jaar volgend op het jaar waarover verantwoording wordt afgelegd. De jaarstukken 2019 bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. De hierin opgenomen jaarrekening en het jaarverslag worden gecontroleerd door accountantskantoor RA12 registeraccountants. De accountantsverklaring wordt separaat toegezonden.
Wij stellen u voor:
• de jaarstukken 2019 vast te stellen;
• décharge te verlenen aan het college van Burgemeester en Wethouders voor het gevoerde beleid;
• Als uitzondering op de begrotingsdoctrine van het rekeningresultaat:
* het voordeel op het budget voor de Rekenkamercommissie van € 19.000 toe te voegen aan de reserve uitgestelde raadsbesluiten;
*de via de decembercirculaire ontvangen klimaatmiddelen van € 244.000 toe te voegen aan de nieuw in te stellen bestemmingsreserve klimaatmiddelen;
* het voordeel op het budget Omgevingswet van € 119.000 toevoegen aan de nieuw in te stellen bestemmingsreserve Omgevingswet;
*voordeel op het budget Circulaire economie van € 40.000 toe te voegen aan de nieuw in te stellen bestemmingsreserve Circulair Varsseveld;
• het resterende positieve resultaat van € 274.570 toe te voegen aan de Algemene Reserve.