Programma 2: Een leefbare gemeente

Na de decentralisatie van taken naar de gemeente per 1 januari 2015 op grond van de Jeugdwet, de Wmo 2015 en Participatiewet is de transitie op dit moment vrijwel achter de rug. Om de doelen van de decentralisatie te bereiken is er een verdergaande transformatie van zowel gemeente, inwoners en zorg- en maatschappelijke partijen nodig. De transformatie moet er toe leiden dat mensen zo veel mogelijk zelf de regie hebben over hun leven, zich maximaal ontwikkelen en naar eigen kunnen een bijdrage leveren aan de samenleving. Deze transformatie is slechts beperkt op gang gekomen, maar is wel hard nodig om ook in de toekomst de hulp en ondersteuning beschikbaar en toegankelijk te houden.

 

In vergelijking tot de oorspronkelijke verwachtingen en tot veel andere gemeenten heeft Oude IJsselstreek het in de afgelopen jaren relatief goed gedaan door inwoners ondersteuning te bieden binnen de bestaande budgetten voor jeugdhulp en Wmo-voorzieningen. Ook wij hebben echter te maken met dalende budgetten en op onderdelen stijgende kosten. Daarbij komt dat er relatief veel mensen afhankelijk zijn van een bijstandsuitkering. Dit vraagt zorgvuldig omgaan met de beschikbare middelen. Van echte verandering is nog nauwelijks sprake, er is vooral voortgegaan met bestaande voorzieningen. De hervorming van onszelf en partijen in het sociaal domein staat nog in de kinderschoenen.

 

De komende jaren zetten we extra in op het voorkomen van het ontstaan van problemen en op het realiseren van oplossingen die beter passen bij de specifieke situatie (integrale aanpak). Door (groepen) mensen beter in staat te stellen zelf regie op hun leven te nemen voelen zij zich over het algemeen beter. Bovendien hebben zij dan meestal na verloop van tijd minder en lichtere vormen van zorg of basisvoorzieningen nodig. Door mensen op allerlei manieren te stimuleren om mee te doen in de samenleving zullen zij ook minder vaak afhankelijk zijn van hulp en ondersteuning vanuit de gemeente. 

 

Ook zetten we in op het realiseren van een andere rolverdeling tussen inwoners, maatschappelijke instellingen en de overheid. Opdat we als gemeente en partijen in het sociaal domein gericht zijn op het bereiken van maatschappelijke effecten en het blijven aansluiten bij de samenleving die steeds in verandering is. We zetten in op een andere manier van denken en handelen van alle betrokken partijen.

Doordat mensen meedoen, kunnen zij een waardevolle bijdrage aan de gemeenschap leveren en ook een beroep doen op die gemeenschap. Sommige inwoners ervaren belemmeringen om mee te doen. Belemmeringen die voortkomen vanuit de lichamelijke, psychische of verstandelijke gesteldheid van de inwoner. Ook andersoortige barrières zoals taal, (sub)cultuur of financiën kunnen belemmerend zijn.

 

Belangrijke doelstelling bij het uitwerken van meedoenbeleid is dat alle (kwetsbare) inwoners worden bereikt en naar vermogen worden gestimuleerd, uitgedaagd en verleid om mee te doen in de samenleving. Op een wijze die aansluit bij hun situatie. Om dat te realiseren verschuift de gemeente Oude IJsselstreek o.a. de focus van armoedebestrijding (reactief) naar activeren en oplossen (proactief). Er is hierbij speciale aandacht voor kinderen, zodat ook zij kunnen deelnemen aan sport, kunst en cultuur en maatschappelijke activiteiten.

 

Ons doel is om als gemeente een inclusieve samenleving te zijn, waaraan iedereen naar vermogen bijdraagt. We stimuleren dit en gaan sturen op zelfredzaamheid en samenredzaamheid, waardoor naar verwachting op langere termijn minder problematiek ontstaat en de vraag naar gemeentelijke inzet zal afnemen. Dit willen we doen door inwoners die niet geheel zelfstandig zijn (tijdelijk) te ondersteunen op een wijze die eraan bijdraagt dat zij zo snel mogelijk beter in staat zijn om mee te doen en zelfstandig te kunnen functioneren. Dat betekent dat we dingen minder overnemen en minder voor mensen zorgen, maar juist zorgen dat mensen het zelf kunnen door hen vaardigheden aan te leren, te coachen en de gewenste verandering te stimuleren.

 

Inwoners gaan merken dat niet zomaar rechten kunnen worden ontleend aan een bepaalde (inkomens)situatie – maar ook dat zij niet zomaar buiten de boot vallen als zij niet aan bepaalde voorwaarden voldoen. Bij ondersteuningsvragen wordt altijd gekeken naar mogelijkheden en behoeften. Dat betekent:

• De vraag en situatie staat centraal, naar aanleiding daarvan wordt maatwerk geleverd.
• Eigen verantwoordelijkheid en eigen initiatief wordt gestimuleerd en gewaardeerd.

Voorkomen is beter dan genezen. We zetten daarom in op het voorkomen van het ontstaan van problemen (preventie) en deze in een zo vroeg mogelijk stadium op te sporen (vroegsignalering). Zodat op termijn minder behandeling (curatie) nodig is. Daarmee daalt het beroep op (dure) voorzieningen en blijven deze voorzieningen ook in de toekomst beschikbaar en toegankelijk. We zetten in toenemende mate in op ondersteuning, hulp en zorg die duurzaam en perspectief gedreven is: wat levert op lange termijn zo veel mogelijk zelfredzaamheid en samenredzaamheid op?

 

De komende jaren richten we ons ook op het doorbreken van vaak hardnekkige en ongewenste maatschappelijke patronen. Door breder te kijken naar het volledige gezin en de generaties hierbinnen (intergenerationele aanpak), door dichtbij en met inwoners en partners samen te werken. Een eerste stap daarin is om vanuit de gestelde maatschappelijke doelen de gewenste effecten op de verschillende onderwerpen concreet uit te werken.

Daarmee gaan we aan de slag met:

• kansrijk opgroeien (voorkomen van opvoedproblemen, onderwijsachterstand, schooluitval);
• zelfredzaamheid, samenredzaamheid en een actieve, gezonde leefstijl (voorkomen van afhankelijkheid, sociale isolatie, eenzaamheid, gezondheidsachterstand)
• participatie en economische zelfstandigheid (voorkomen werkloosheid, belonen ‘loonwaarde’, doorbreken patronen van armoede).

 

Om hiertoe te komen gaan we een intensievere samenwerking aan met inwoners en de vele partijen die actief zijn in de samenleving. Hierbij gaan we actief de diverse domeinen (Wmo, Jeugdhulp, Participatiewet, onderwijs, voorliggend veld) verder aan elkaar verbinden om zo te voorkomen dat een probleem op één leefgebied elders een nieuw probleem veroorzaakt.