Vooraf
Voor u ligt de voorjaarsnota 2024. Een voorjaarsnota met twee belangrijke lijnen. In de eerste plaats het realiseren van vastgestelde visies en beleidsplannen zoals we in ons coalitieakkoord hebben afgesproken. En daarnaast ook het maken van nieuw beleid. Er gebeurt immers ontzettend veel in de wereld en in Nederland. Met gevolgen waar ook onze gemeente mee te maken heeft. Dat vraagt om nieuwe plannen. En ook om creativiteit. We sluiten onze ogen niet voor de actualiteit en de verwachtingen voor de toekomst. Natuurlijk proberen we de Rijkslijnen op het gebied van onder andere huisvesting, klimaat, stikstof, energietransitie en opvang van vluchtelingen zo goed mogelijk te vertalen in lokale opgaven. En dat maakt dat het nodig is nieuw beleid te formuleren. En dat betekent ook keuzes maken.
De gemeente Oude IJsselstreek denkt en handelt al jaren vanuit de Brede Welvaart. Dit perspectief van Brede Welvaart verdiepen we. We kiezen ervoor om bij de afweging van belangen en keuzes het beleids- en wegingskader van de Sustainable Development Goals (SDG) te gebruiken.
Een wereldwijd geaccepteerd samenhangend stelsel van 17 doelen die ons helpen verder op weg te gaan richting een duurzame samenleving.
De elf dimensies van brede welvaart
In deze voorjaarsnota maken we een eerste vertaalslag van Brede Welvaart naar SDG’s. Het werken en denken vanuit het perspectief van de 17 doelen gaat ons helpen om afgewogen keuzes te maken. Want het gaat niet alleen om financiën, om duurzaamheid, om economische ontwikkeling, om armoedebestrijding of om het meedoen in de samenleving. Het gaat er uiteindelijk om dat we keuzes maken die een bijdrage leveren aan het levensgeluk van onze inwoners en de economische ontwikkeling van onze bedrijven.
En dat alles met respect voor onze aarde. Zodat er ook een mooie toekomst is voor de toekomstige generaties.
Koppeling van de SDG’s aan enkele overkoepelende brede welvaartthema’s
Waar zetten we op in voor 2024? Op het voortvarend oppakken van woningbouw. Op het realiseren van bedrijventerreinen en het verhogen van de verkeersveiligheid. Op het vergroten van de leefbaarheid door het stimuleren van sport en cultuur en het laten meedoen van iedereen. Op veiligheid, economie en toerisme. Op armoedebestrijding, aanpak van droogte en vermindering van afvalstromen. Op inclusie en onderwijs. En op zorg voor hen die dat nodig hebben. Dit alles vanuit een gedeelde verantwoordelijkheid. We weten dat belangen tegengesteld kunnen zijn. Dit vergt een rechte rug. Durven vasthouden aan keuzes. Ook als individuele belangen niet helemaal overeenkomen met de collectieve doelen.
Deze voorjaarsnota vormt de basis voor de begroting 2024 en de meerjarenbegroting 2025-2027. Het is een eis van de provincie dat het eerste begrotingsjaar sluitend is. En die eis dwingt tot keuzes. Want de middelen zijn beperkt. En het is ons gelukt om voor nu een sluitend begrotingsbeeld 2024 met afgewogen beleidskeuzes te presenteren. Daar zijn we trots op. We doen dat niet alleen. We doen dat samen met onze partners, ondernemers en inwoners. En we blijven werken vanuit de bedoeling.
Van Brede Welvaart naar SDG’s
De komende tijd worden de SDG’s stapsgewijs geïmplementeerd. Een eerste stap is het koppelen van de 17 doelstellingen aan de vijf programma’s. In de onderstaande tabel wordt per doelstelling aangegeven in welk programma de primaire verantwoordelijkheid ligt en welk programma secundair betrokken is. Het betreft een conceptuele weergave. In de bijlage zijn de doelstellingen opgenomen met de landelijke vertaling. In aanloop naar de begroting worden deze doelen lokaal vertaald, wellicht herverdeeld en verder verfijnd en geconcretiseerd. Die lokale doorvertaling zal de lange termijn doelstellingen aangeven en gaan ons op den duur, tijdens coalitieperiodes en begrotingsjaren, houvast bieden in het maken van de juiste keuzes en het aanbrengen van balans in de vele verantwoordelijkheden waar we voor staan.
Het financiële perspectief
Het startpunt voor deze voorjaarsnota is de vastgestelde begroting 2023 en meerjarenraming 2024-2026. Deze is aangevuld met de jaarschijf 2027, gelijk aan 2026. Voor elke jaarschijf geeft dit een voordelig saldo.
De ontwikkelingen die zijn opgenomen in deze voorjaarsnota leiden tot een positief saldo in de eerste 2 jaarschijven, maar vooralsnog niet in de laatste jaren.
Voorheen was 2026 het zogenaamde “ravijnjaar” waarin de rijksfinaciering sterk terugloopt. Afgelopen jaar heeft het Rijk voor dit jaar een eenmalige reparatie gemaakt. De verwachting is dat dit voor 2027 ook weer gebeurt. Maar we zullen de meicirculaire moeten afwachten om precies te zijn op welke manier het Rijk de gemeenten financieel zal bijstaan om urgente maatschappelijke thema’s aan te pakken.
Conclusie
Het jaar 2024 en het jaar 2025 zijn sluitend. Het jaar 2026 sluit op een tekort van € 3 miljoen en 2027 op € 5 miljoen. Dit wordt vooral veroorzaakt doordat op dit moment nog geen duidelijkheid bestaat over de meicirculaire en de precieze manier waarop het Rijk de gemeenten tegemoetkomt. Zodra hierover meer duidelijkheid ontstaat kunnen de cijfers geactualiseerd worden. Ook als het Rijk niet volledig bijspringt is er niet direct reden tot zorg. Onze financiële uitgangspositie na de jaarstukken 2022 geeft ons een goed vertrekpunt. De reserves zijn gevuld, bijna alle financiele ratio’s staan in de beste categorie. Mocht het nodig zijn, dan zijn voor de periode na 2024/2025 nog voldoende inhoudelijke keuzes te maken om ook in die jaren financieel positief uit te komen.
Voor nu is het voldoende om te constateren dat in de eerste planjaren we een sluitend beeld hebben. En daarmee realiseren we bestaande visies en beleidsvoornemens en spelen we ook in op de nieuwe uitdagingen waarvoor we ons geplaatst zien. Vanuit vertrouwen dat we samen Oude IJsselstreek Sterk maken en houden.