Programma 1: De gemeente waar het goed wonen is

Stand van zaken

In het jaar 2023 hebben we op verschillende manieren gewerkt aan het vergroenen van onze gemeente Oude IJsselstreek. Er zijn verschillende beleidsstukken vastgesteld die helpen in de uitvoering. Bijvoorbeeld het ecologisch berm- en watergangenbeheerplan waarvoor in 2023 de eerste stap naar uitvoering is gezet. We beheren nu 50% van onze bermen via dit plan, de komende jaren bouwen we dit verder uit. 
Daarnaast is de nieuwe Verordening Bomen en Landschap in Oude IJsselstreek vastgesteld door uw raad in februari 2023. Hierdoor zijn de regels voor het mogen kappen van een boom of verwijderen van een landschapselement weer actueel en passend bij de systematiek van de Omgevingswet. 
Verder is het Biodiversiteitsplan vastgesteld en dit geeft ons handvatten om de groene openbare ruime op een biodiverse manier in te richten. Dit doen we zodra de kans zich voordoet en er voldoende budget voor beschikbaar is. Dit plan helpt ons ook in de communicatie richting onze inwoners. Voorbeelden hiervan zijn het gefaseerde maaibeheer van gazons en bermen. Een ander voorbeeld is de campagne Bladgoud om blad te laten liggen als voeding voor planten en overwinterplaatsen te creëren voor bijvoorbeeld egels en insecten. 

We hebben verder gewerkt aan een kader voor het klimaatadaptief (her)ontwikkelen van onze bebouwde omgeving, oftewel de woonkernen. In onze woonkernen kan sprake zijn van hittestress en wateroverlast, wat kan leiden tot serieuze (gezondheids)schade voor onze inwoners. Als gemeente moeten wij besluiten welke schade door klimaateffecten onacceptabel is. Ook hebben wij als gemeente de taak om, waar zulke onacceptabele effecten kunnen optreden, actie te ondernemen om de schade te beperken of te voorkomen. Dat kan relatief klein, door bijvoorbeeld gericht Stichting Steenbreek en Weet van Water op locatie projecten te laten doen. Maar dat kan ook relatief groot door de openbare ruimte anders in te richten om deze klimaateffecten te verminderen. Dit nieuwe vakgebied, klimaatadaptatie, en het verzamelen en interpreteren van informatie over klimaateffecten en streefwaarden vraagt onze aandacht. We worden hierin ondersteund door onze Klimaateffectatlas en DataLab Gelderland Oost voor de bewerking en interpretatie van datamodellen. Dit kader heeft wat meer tijd gekost om te ontwikkelen dan op voorhand was ingeschat. Nu is het bijna af en wordt het in de eerste helft van 2024 aan de gemeenteraad aangeboden om vast te stellen. 
Ondertussen hebben we samen met Wonion verder gewerkt aan onze eerste pilotlocatie, appartementencomplex De Bongerd in Ulft waar voornamelijk ouderen wonen. De lessen die we bij dit project hebben geleerd zijn verwerkt in het Kader voor klimaatadaptieve kernen. De uitvoering van project De Bongerd start in 2024.  

Als laatste willen we graag een aantal mooie vergroeningsacties benoemen die in 2023 zijn uitgevoerd en ervoor zorgen dat het er buiten echt anders uitziet.  
Als gemeente hebben wij dit jaar ruim 4.500 stuks struiken in onze bossen geplant op kale plekken. Verder was ook boomfeestdag met de schoolkinderen in Idinkbos een groot succes. Zij hebben wederom 500 struiken en bomen geplant. Daarnaast hebben we in de hele gemeente op ruim 75 locaties extra bomen geplant. Bij bovenstaande aantallen is herplant van bomen/struiken die zijn doodgegaan, of zijn geplant als onderdeel van projecten van groot onderhoud of als landschappelijke inpassing natuurlijk niet meegeteld.  
In 2023 zijn we gestart met de uitvoering van maatregelen in Idinkbos en het bos op de Paasberg (volgens beheerplannen vastgesteld in 2022). Daarom zijn er begin 2023 rondwandelingen gemaakt met geïnteresseerden en belanghebbenden om beheermaatregelen toe te lichten in het bos. Bijvoorbeeld het zagen van bomen en locaties voor aanplant. Die aanpak om letterlijk buiten uitleg te geven werd door inwoners heel erg gewaardeerd. Daarnaast zijn er in het bos Paasberg ook andere maatregelen uitgevoerd zoals herstel van paden, trappen en de balustrade. 
In samenspraak met de ondernemers is vergroend op bedrijventerreinen De Rieze (ruim 25 bomen en 4.000 struiken) en Hofskamp fase 2 (ruim 25 bomen). Ook is met ondernemersverenigingen in Varsseveld en Ulft samengewerkt om grote bloembakken te plaatsen. Ook zijn er bij de DRU grote bloembakken geplaatst. Met de ondernemers in Gendringen is een start gemaakt met vergroenen van de Grotestraat. Hier wordt in 2024 verder aan gewerkt.
Verder hebben onze inwoners ook mooie groene plannen uitgevoerd. Met behulp van de aanlegsubsidie landschap en biodiversiteit hebben we inwoners kunnen ondersteunen. Samen hebben zij onze gemeente vergroend met ruim 18.000 m2 aan landschapselementen zoals bomen, struweelhagen, singels en kruidenrijke stroken.  Ook onze agrarische ondernemers planten en beheren veel van deze landschapselementen. Zij hebben in totaal ruim 25.000 m2 landschapselementen onder het Landschapsfonds gebracht. Daar zijn we trots op!

Stand van zaken

Voor de uitvoering van het klimaatakkoord heeft het Rijk budget beschikbaar gesteld voor extra (ambtelijke) capaciteit om te werken aan de doelstellingen van het klimaatakkoord. Dit budget is vanaf 2023 beschikbaar tot 2030. Het geld moet een impuls aan de uitvoering van het klimaatakkoord geven. Vanuit deze middelen zijn twee inwonersadviseurs verduurzaming gestart en is het team begin 2024 aangevuld met een extra beleidsmedewerker en een communicatiemedewerker energietransitie. 

Het derde Akkoord van Groenlo (AvG 3.0) is in 2023 vastgesteld door alle acht Achterhoekse gemeenten. De doelstelling is aangepast van ‘energieneutraal in 2030’ naar: ‘als regio Achterhoek zo snel als mogelijk, maar uiterlijk in 2050, energieneutraal’. De afspraak om regionaal goed samen te werken op dit thema is herbevestigd en heeft meer nadruk gekregen. Er is vervolgens op basis van het Akkoord van Groenlo 3.0 een nieuwe regionale uitvoeringsagenda vastgesteld: het  Regionale Uitvoeringsprogramma Energietransitie Achterhoek (RU23) . Voor onze gemeente wordt in vervolg hierop ook gewerkt aan een meerjarig uitvoeringsprogramma Energietransitie.

Warmtetransitie – isoleren isoleren isoleren
De inwonersadviseurs hebben in 2023 de eerste tientallen gesprekken gevoerd met verschillende inwoners in de gemeente die aan de slag willen met verduurzamen. In oktober hebben zij ook de Duurzame Huizenroute in de gemeente georganiseerd. Daarbij werden veertien woningen vrijwillig opengesteld voor andere bewoners om kennis en inspiratie op te doen om ook aan de slag te gaan met het verduurzamen van hun eigen huis. 

Begin 2023 zijn ruim 1000 warmtebeelden gemaakt van koopwoningen in Silvolde. Hieraan gekoppeld was een isolatieadvies en een informatieavond. In het januari 2024 staat hetzelfde op het programma voor ruim 1100 woningen in Varsseveld. Een goede opwarmer om mensen in actie te krijgen en samen met de inwonersadviseurs verder te ondersteunen in het verduurzamen van hun woningen. 

Subsidies en leningen
Voor álle inwoners die hun (eigen)woning willen verduurzamen (isolatie van de schil) zijn subsidies en leningen beschikbaar. De hoogte van de subsidie is afhankelijk van het inkomen: max. € 600 voor inkomens boven modaal, max. € 1500 voor een gezinsinkomen tot modaal en max. € 3000 voor mensen die energietoeslag hebben gehad. De subsidieregelingen zijn verlengd tot en met 2025. Er zijn veel aanvragen voor de subsidies en we ondersteunen inwoners daar bij met de inzet van de inwoneradviseurs naast de bestaande ondersteuning vanuit het Energieloket Achterhoek. Het Energieloket voert de regelingen uit. De verwachting is dat de subsidie-aanvragen minimaal op niveau blijven of zelfs gaan toenemen. 

Nationaal Isolatie Programma -> Isolatie Subsidie Achterhoek
Daarnaast is vanuit het Rijk geld vrijgemaakt voor een meerjarig isolatieprogramma (NIP/ actielijn 1) voor alle particuliere woningen met een energielabel D, E , F en G.  Uit dit programma krijgen we een eerste tranche van ongeveer € 1.3 miljoen voor de verduurzaming van 883 woningen. Het bedrag is bedoeld voor de maatregelen zelf en niet voor het proces. De komende jaren komt er nog een tweede en een derde tranche met bijbehorend budget. 
Dit programma voeren we regionaal uit samen met het Energieloket Achterhoek onder de naam Isolatie Subsidie Achterhoek (ISA). Aan de deelname zijn voorwaarden verbonden zoals onder andere een max. WOZ waarde van de woning. 

Er is rijksbudget (SPUK gelden energiearmoede) beschikbaar voor de aanpak energiearmoede. De gemeentelijke aanpak richt zich op gedragsverandering en inzicht door energiecoaching,  het aanbrengen van kleine energiebesparende maatregelen, vervangen oud witgoed (Witgoedregeling) en woningisolatie bij woningeigenaren (subsidie). Er wordt onderzocht hoe de aanpak voor energiearmoede structureel en regionaal georganiseerd kan worden. En of het opzetten van een FIXbrigade (klussendienst) een goede aanvulling is. De doelgroep bereiken is een uitdaging. Hiervoor wordt de samengewerkt met sociale organisaties die actief zijn in de gemeente.

Opwek van zonne-energie
Er zijn zes omgevingsvergunningen voor zonnevelden afgegeven. Twee zonnevelden, te weten Havebos en het Laar, zijn in 2023 gebouwd. De andere vier, Zonnewilg, Oerlegoed, Rafelder en de uitbreiding bij Netterden Zand en Grind, worden in 2024 gerealiseerd. We blijven daarnaast actief om zon op daken te promoten, vooral voor bedrijven.

Achterhoek Onderneemt Duurzaam is afgerond. Hiervoor in de plaats is het Duurzaam Ondernemerscentrum Achterhoek (DOA).  Het DOA is een aanspreekpunt voor ondernemers voor vragen, begeleiding en ondersteuning m.b.t. energie en circulariteit. Ook de Agem is bereikbaar voor ondernemers.

Burgerinitiatief Energie Oude IJsselstreek 
Het burgerinitiatief BEOIJ heeft in februari 2023 een succesvol Energiefestival georganiseerd in de DRU. Ongeveer 1500 mensen kwamen naar het festival voor informatie over klimaat en maatregelen. Daarnaast heeft zij een energiecoöperatie opgericht: Doe Gewoon Watt UA waarmee ze energieopwekprojecten gaat realiseren. Er zitten eind 2023 ongeveer drie zon-op-dak-projecten in de pijplijn. Ook heeft de stuurgroep een plan ingediend voor financiering van activiteiten in de komende jaren. 

Na het succes van het eerste energiefestival in februari 2023 is er budget beschikbaar gesteld voor de organisatie van het tweede energiefestival in de DRU op 23 maart 2024. Over de verdere invulling, uitvoering en financiering van het plan is nog overleg.

Stand van zaken

Nieuwbouwprogramma
Begin 2023 zijn de Regionale Woonagenda 2023-2030 en de Woondeal vastgesteld. Hierin is opgenomen dat er van 2022 tot en met 2030 in de Achterhoek 8390 woningen gebouwd kunnen worden. Voor Oude IJsselstreek betekent dit 1500 woningen. De regionale- en onze eigen ambitie ligt hoger. De regionale ambitie is 11.500 woningen. Onze eigen ambitie is begin 2021 op 2250 woningen gezet. Zowel de regionale- als onze eigen ambitie blijft onverkort gehandhaafd.
We liggen op koers om de komende jaren fors meer woningen te bouwen. Er zit een groot aantal (bestemmings- en/of omgevings-)plannen in de pen en het tempo gaat in de komende jaren verder omhoog. Zeker wanneer de uitleglocaties in ontwikkeling genomen worden.

Een deel van de gewenste woningen, vooral in het goedkope en betaalbare segment, heeft een onrendabele top. Dat betekent dat deze zonder ondersteuning door het Rijk niet gebouwd zullen gaan worden. Een dekking hiervoor is er op dit moment nog niet, het is ook nog onbekend op welke wijze het nieuwe te formeren kabinet hiermee zal omgaan. Dit geldt ook voor het tekort aan (ambtelijke) capaciteit, bereikbaarheid van de regio en stikstofdepositieruimte. Wij zijn hierover blijvend in gesprek met het Rijk en de provincie en maken waar mogelijk gebruik van de subsidiemogelijkheden die er zijn. 

Jaarlijks overzicht voortgang woningbouw t/m 31 december 2023. Bron: rapportage voortgang woningen 2023, d.d. 21 februari 2024. 

Uitleglocaties 
Op de uitleglocaties is ruimte voor tussen de 1400 en 1850 woningen. In 2023 is het stedenbouwkundig ontwerp van woningbouwlocatie De Tuit afgerond met daarin 566 woningen. Op basis daarvan zijn het bestemmingsplan, exploitatieplan en beeldkwaliteitsplan De Tuit in ontwerp ter inzage gelegd voor zienswijzen. Wij verwachten dat deze stukken in het voorjaar van 2024 kunnen worden voorgelegd aan de gemeenteraad ter vaststelling. Bij die besluitvorming zullen ook de grondexploitatie, de verliesvoorziening en het uitvoeringskrediet worden vastgesteld. Parallel hieraan bereiden we de gronduitgifte en het bouwrijp maken van de eerste fase van De Tuit voor met het oog op start woningbouw in 2025. 

Voor de locatie ’t Hiddink (gekozen naam voor Varsseveld-Noord) is in 2023 gestart met het vertalen van het conceptlocatiepaspoort naar een programma als nieuw instrument onder de Omgevingswet die sinds 1 januari 2024 van kracht is.

Medio 2023 is na een uitvoerig participatietraject voor zowel Lenteleven en Biezenakker (circa 220 en 450 woningen) het locatiepaspoort vastgesteld door het college. Op basis van de locatiepaspoorten is voor beide locaties een eerste vertaalslag gemaakt naar een stedenbouwkundigplan. Eind 2023 is het concept-stedenbouwkundigplan voor beide locaties gepresenteerd en besproken met de eigenaren in het gebied, omwonenden en op een informatieavond. Voor de zomer van 2024 willen we voor beide locaties het stedenbouwkundigplan ter vaststelling voorleggen aan het college. In de eerste helft van 2024 gaan we ook starten met het opstellen van het TAM-IMRO Omgevingsplan voor beide locaties, zodat we deze in het najaar van 2024 in procedure kunnen brengen. 
De ontwikkeling van de vijfde uitleglocatie Voorbroek (Terborg) is nog niet opgepakt en ligt verder in de toekomst.

Flexwoningen
Medio 2023 is een overeenkomst gesloten met een ontwikkelaar over de realisatie van flexwoningen op zes gemeentelijke locaties. Een zevende locatie is afgevallen. Op deze zes locaties komen 41 flexwoningen die verhuurd gaan worden onder de liberalisatiegrens. De vergunningen zijn eind 2023 aangevraagd door Koopmans. De start bouw van woningen op de eerste locatie is gepland in het najaar 2024. Hiermee bieden we een oplossing voor de ergste woningnood voordat de productie van reguliere woningen goed op gang komt.   

Risico’s
In de gehele bouwketen is sprake van krapte op de arbeidsmarkt. Daarnaast is er schaarste als het gaat om duurzame grondstoffen en de aanhoudende inflatie speelt ons parten. Ook is het op elk gewenst moment kunnen aansluiten van nieuwe woningen op het energienet geen vanzelfsprekend meer. We zullen daarom naast de reguliere woningbouw ook blijven zoeken naar innovatieve oplossingen zoals betaalbare bouwconcepten, modulaire bouw en flexwoningen. Dit doen we in regionaal verband omdat er dan mogelijk schaalvoordelen te behalen zijn. Daarnaast is het goed om de voorwaarden die we aan dit soort woningen stellen, regionaal zoveel mogelijk gelijk te houden en niet in elke gemeente zelf het wiel opnieuw uit proberen te vinden. 

Stand van zaken

Landschapspark Oude IJssel
In 2023 is gewerkt aan het opstellen van een ontwikkelprogramma, waarin met name gekeken wordt naar de rol van de gemeente en te doorlopen processen. Naast het opstellen van een ontwikkelprogramma zijn in 2023 diverse initiatieven en projecten voorbereid waarvan de start van de uitvoering in 2024-2025 wordt verwacht (bijv. Zorgpark Warmse Water, KRW-oeverherinrichtingsmaatregelen AA-Strang, verkeersmaatregelen t.h.v. de parkeerplaats Landfort en opwaardering fietspad langs de AA-Strang). Ook zijn diverse verkenningen gestart (bijv. gefaseerde transformatie Akkermansweide, tracéverkenning fietsverbinding Gendringen-Landfort-Megchelen, locatieonderzoek nieuw bedrijventerrein).
Buitenplaats De Bleuster in Voorst is een voorbeeld van een initiatief dat momenteel volop in uitvoering is.  Met de realisatie van het fietspad en de fietsbrug op/nabij de buitenplaats is in 2023 een ontbrekende schakel in de fietsverbinding Gendringen-Sinderen ingevuld. Daarnaast hebben we in 2023 inzet gepleegd om de realisatie van het landschapspark te agenderen in regionale en provinciale plannen (o.a. Regioarrangement en provinciaal Ruimtelijk Voorstel). 

DRU- Industriepark
In mei 2023 heeft de raad kennisgenomen van de inhoud en de aanbevelingen van het rapport Haalbaarheidsonderzoek doorontwikkeling DRU Industriepark. De raad heeft er mee ingestemd het haalbaarheidsonderzoek verder uit te diepen en te komen tot scenario's met een plan van aanpak en de daarbij horende financiële gevolgen. Om het proces gestructureerd te laten verlopen is een projectvoorstel/plan van aanpak opgesteld. Dit vormt de basis voor de uitvoering van de scenariostudie in 2024. 

Stand van zaken

Door het Rijk is in 2023 verder gewerkt aan het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) en door de provincie Gelderland aan het opstellen van gebiedsprogramma Vitaal Landelijk Gebied Gelderland (VLGG). In 2023 is er door een aantal ontwikkelingen bij het Rijk, zoals het sneuvelen van het landbouwakkoord en het vallen van het kabinet vertraging opgelopen met besluitvorming rondom het NPLG en het daaraan gekoppelde transitiefonds. Daarnaast is er door de provinciale verkiezingen een andere wind gaan waaien, waardoor het opstellen van het concept VLGG ook vertraging heeft opgelopen. Eind 2023 heeft de provincie gecommuniceerd dat het proces om tot een definitief gebiedsprogramma VLGG verdere vertraging heeft opgelopen. Dit komt omdat nog niet alle bouwstenen beschikbaar zijn en daardoor de start van het participatieproces is uitgesteld en de provincie wacht op duidelijkheid van het Rijk over onder meer de financiën. Duidelijkheid van het Rijk wordt verwacht als er een nieuw kabinet is gevormd. Dit is voor Oude IJsselstreek relevant omdat we via de regio input en advies geven aan de provincie over het VLGG. Het beleid uit het VLGG gaat ook zijn doorwerking krijgen in onze gemeente. Door alle vertraging is het daarom ook nog onduidelijk welke middelen en generieke instrumenten relevant zijn voor Oude IJsselstreek. 

De raad is in november 2023 bijgepraat over de stand van zaken rondom het provinciale proces voor het VLGG en het Lokaal Programma Vitaal Buitengebied. We hebben daarin verteld wat we al doen en blijven doen binnen het Lokaal Programma Vitaal Buitengebied en waar we aan gaan werken in 2024. Door de programmatische aanpak zijn we in staat om adequaat en flexibel in te spelen wanneer daar een politiek-bestuurlijke wens of externe ontwikkeling om vraagt. 

We hebben als Oude IJsselstreek een aantal zaken zelf gerealiseerd in 2023. Zo is in oktober 2023 door de gemeenteraad het Uitnodigingskader wonen buitengebied vastgesteld. De totstandkoming is mede gebaseerd op de input die is opgehaald tijdens de gevoerde keukentafelgesprekken vanuit Werken aan toekomstgerichte erven Achterhoek (WATEA). In dit uitnodigingskader zijn nieuwe en ruimere mogelijkheden opgenomen voor ontwikkeling van woningbouw in het buitengebied, in ruil voor sloop van agrarische gebouwen die vrijkomen in combinatie met inpassing van de plannen in het landschap. Ook biedt het uitnodigingskader ruimere mogelijkheden voor splitsing van woningen en de ontwikkeling van een landgoed. Dit instrument biedt agrarische ondernemers een optie om overbodige agrarische bebouwing te transformeren naar woningen. Dit draagt bij aan een vitaal buitengebied en ondersteunt de woningbouwopgave. 

Verder zijn vanuit de WATEA keukentafelgesprekken vragen op tafel gekomen waaruit bleek dat extra ondersteuning of begeleiding nodig was vanuit WATEA. Hiervoor zijn vouchers ingezet om deze mensen verder te begeleiden met de vraag die zij hadden. In totaal zijn er 62 vervolgtrajecten geweest, waarvan er al 42 zijn afgerond.

Op initiatief van gemeente Oude IJsselstreek is er namens de regio Achterhoek een voorstel ingediend bij Datalab Go voor ‘dataverzameling landelijk gebied’. Het doel hiervan is om inzicht te krijgen in de ontwikkelingen van het landelijk gebied en de agrarische sector in de regio Achterhoek. Dit kunnen we gebruiken ter onderbouwing van ons beleid en instrumenten, maar ook om inzicht te krijgen in de impact en effectiviteit van ons instrumentarium. Het is ook een vervolg op de eerder uitgevoerde gebiedsanalyse door het Kadaster en de WEcR, met het verschil dat het bij Datalab Go structureel is geborgd.  

Stand van zaken

De implementatie van de hoofdmaatregelen uit het nieuwe VANG-beleid is afgerond. De benodigde personele uitbreiding, waaronder de tweede afvalcoach, is gerealiseerd. Er is nu meer toezicht op de kwaliteit van het gescheiden aangeboden PBD en GFT. Via de Scheidzooi-campagne is op de gemeentepagina en sociale mediakanalen van de gemeente veel extra aandacht voor het goed scheiden van de verschillende grondstoffen geweest. 

Per 1 januari  2024 werken we met een tarief voor het per keer aanbieden van restafval. Dit is succesvol ingevoerd. De nieuwe tarieven voor 2024 zijn in de gemeenteraad van september 2023 vastgesteld. 
Bij de alle locaties met gestapelde bouw is het inmiddels mogelijk om GFT+ etensresten gescheiden in te zamelen. De voorzieningen zijn hiervoor geplaatst. Ook zijn twee extra ondergrondse restafvalcontainers geplaatst en in gebruik genomen.

Eén van de maatregelen uit het nieuwe VANG-beleid is dat in 2024 of in 2025 het GFT in de zomer vaker wordt opgehaald en PBD structureel vaker. Als gevolg van de huidige krapte op de arbeidsmarkt en alle ontwikkelingen op het PBD-dossier (statiegeld op blikjes en flesjes en vervuiling van het PBD met restafval) werd inmiddels duidelijk dat meer ophaalrondes in 2024 niet haalbaar waren.  Deze nieuwe frequenties zijn in de aanbesteding opgenomen en we gaan dit in 2025 realiseren.

Stand van zaken

De Achterhoekse inzet is er op gericht om het regionale ontwikkelperspectief waartoe in het kader van de Omgevingsagenda Oost een aanzet is gegeven uit te werken tot het Ruimtelijk Perspectief Achterhoek (RPA).  Dit proces loopt weliswaar, maar parallel hieraan is door de provincie in 2023 in opdracht van het Rijk gewerkt aan het opstellen van het Regioarrangement voor onze regio en is tevens een aanvang gemaakt met de uitwerking van een provinciaal Ruimtelijk voorstel waarin op hoofdlijnen wordt aangegeven voor welke functies waar in Gelderland ruimte wordt gevraagd en geboden. De Nationale Omgevingsvisie (NOVI) wordt op basis van de door de provincies aangeleverde Ruimtelijke voorstellen geactualiseerd tot een Nationale Omgevingsvisie Extra (NOVEX).

In de Gelderse Regioarrangementen waaraan de afgelopen tijd onder regie van de provincie is gewerkt, is een samenvattend overzicht opgenomen van de bestaande beleidsopgaven per Regio en is benoemd op welke onderdelen op de middellange en lange termijn inzet benodigd is. Door alle Achterhoekse gemeenteraden is afgelopen najaar steun uitgesproken voor het voorliggende ontwerp-Regioarrangement. Het Regioarrangement Achterhoek is evenals de uitwerking voor de overige Gelderse regio's december 2023 door Provinciale Staten (PS) vastgesteld.                                  Daarnaast is in december 2023 ook het Gelders Ruimtelijk Voorstel door PS vastgesteld en kort daarop door Gedeputeerde Staten als de Gelderse ruimtelijke bouwsteen aan het Rijk aangeboden voor de uitwerking van de NOVEX.

De 12e Eo Wijersprijsvraag “Waar Wij Willen Wonen” was op zoek naar vernieuwende visies op de toekomst van steden en landschappen in het licht van klimaatadaptatie en natuurverbetering in het algemeen en in de geselecteerde vier regio’s (Oostelijk Flevoland, Rijn- en Maasmonding, Midden-Zeeland én de Achterhoek) in het bijzonder. De Achterhoekse inzending Aardkundig Fundamentalisme is september 2023 door de jury tot landelijke winnaar uitgeroepen. Het team ontwerpers laat in zeven stappen en vergezichten een landschap zien dat in balans is, geheemd en geaard. Volgens de jury kunnen deze handvatten ook in de rest van Nederland toegepast worden. Het ontwerpteam Aardkundig Fundamentalisme levert momenteel in opdracht van 8hrk Ambassadeurs een bijdrage aan de uitwerking van het Ruimtelijk Perspectief Achterhoek.