Programma 3: De werkende gemeente

Stand van zaken

Op het onderdeel impulsprogramma zijn we qua woningbouw begonnen met het vormgeven van de uitleglocaties onder andere middels locatiepaspoorten. Dit wordt ten volste onderschreven door werkgevers in onze gemeente die kwalitatief goede en vooral snelle woningbouw als één van de belangrijkste randvoorwaarden zien bij het aantrekken van personeel.

Aanvullend hierop hebben we met vakspecialisten gekeken naar de gevolgen van woningbouw op het voorzieningenniveau (onderwijs, sport, cultuur, verenigingen etc.) binnen de gemeente. Over het algemeen kan gesteld worden dat de geplande nieuwbouw ook nodig is om bestaande voorzieningen in stand te houden of te versterken.

Op het vlak van (duurzame) energie hebben we opdracht verstrekt om de mogelijkheden voor gezamenlijke energie-opwek en energiegebruik voor de bestaande bedrijven in Varsseveld in beeld te brengen. Dit project is in de tweede helft van 2023 gestart, waarbij de Varsseveldse ondernemers het initiatief hebben overgenomen. Als onderdeel van het toekomstbestendig maken van bedrijventerrein de IJsselweide hebben we samen met de Agem en Liander een bijeenkomst georganiseerd voor bedrijven, waarbij ze onder andere zijn geïnformeerd over de mogelijkheden op gebied van zonnepanelen op daken. Ook zijn we intensief in gesprek met Liander en Tennet om de energievoorziening voor onze uitleglocaties voor woningbouw en bedrijventerreinen tijdig beschikbaar te hebben. Vanuit de gemeente doen we binnen de mogelijkheden en rol die we hebben ons uiterste best om hier snelheid in te krijgen.

Op het vlak van nieuwe bedrijventerreinen zijn we begonnen met de eerste werkzaamheden op Het VIP (zie ook paragraaf 3.3). Ook is eind 2023 het nieuwe Regionaal Programma Werklocaties (RPW) door alle Achterhoekse gemeenten vastgesteld. Dit RPW wordt in 2024 aan Gedeputeerde Staten aangeboden. Ten aanzien van de bestaande bedrijventerreinen zijn we in nauwe samenwerking met de bedrijven begonnen met het toekomstbestendig maken van de IJsselweide (zie ook paragraaf 3.3).  Voor De Rieze bereiden we een actualiseren van het bestemmingsplan voor. Eind 2023 heeft de gemeenteraad hiertoe het besluit genomen om de uitplaatsing van de burgerwoning op De Rieze naar de Vogelenzangweg mogelijk te maken.

Beleidstechnisch is de Economische Beleidsvisie geactualiseerd en door de gemeenteraad eind 2023 vastgesteld. Relatief nieuw, maar belangrijk beleidsonderdeel is de huisvesting van internationale werknemers. Op dat domein zijn er aanvullende regels in de APV opgenomen en zijn we gestart met het opstellen van een kadernotitie die in 2024 met de gemeenteraad gedeeld wordt.

Stand van zaken

In de eerste maanden is er vervolg gegeven aan de uitvoeringsagenda recreatie en toerisme. Deze is op onderdelen geactualiseerd en er zijn enkele aanscherpingen gedaan en prioriteiten gesteld. 

Begin juli is voor Vennebulten het (her)inrichtingsplan vastgesteld waarmee de potentiële natuurwaarden in het gebied versterkt en ontwikkeld worden. Dit biedt ook ruimte voor recreatie en het vermarkten van toeristische routes waarbij het verhaal van het landschap-/ontstaansgeschiedenis wordt verteld. Een nieuwe route is in ontwikkeling er worden informatieborden geplaatst. De MTB-route is klaar en door de paden te markeren wordt duidelijk waar wel en niet mag worden gewandeld en gefietst.  Dit doen we samen met de gemeenten Aalten en Oost Gelre en met het Routebureau van Achterhoek Toerisme. 

Voor het Hoge Venne onderzoeken we de haalbaarheid van ontwikkelingen op recreatief gebied. Wij hebben hiervoor de uitgangssituatie van de waterplas in kaart laten brengen. Denk aan inmeting van dieptes en kwaliteit van het water en omvang van de plas zodat eventuele nieuwe ontwikkelingen ook aansluiten bij de mogelijkheden. Daarnaast voerden we gesprekken met de huidige gebruiker en pachter van de waterplas om mogelijkheden en ideeën in kaart te brengen.

Verder onderzoeken we de mogelijkheden voor camperplekken in onze gemeente en werken we aan een uitnodigingskader recreatie en toerisme met experimenteerruimte voor ondernemers met toeristisch recreatieve ambities in het buitengebied, waardoor ook voor de agrarische sector meer mogelijkheden komen voor het verbreden van de bedrijfsvoering. Op individueel niveau stonden we ondernemers bij, in hun plannen en ontwikkelwensen en onderzochten we mogelijkheden om deze te realiseren.
Vanuit de Vrijetijdsagenda Achterhoek is er voor de verblijfsrecreatie-ondernemers een Vitaliteitsprogramma gestart. Door een (vrijblijvend) gesprek met verschillende experts en door de inzet van vouchers kan er samen gewerkt worden aan een bedrijf dat klaar is voor de toekomst. Collectief treffen de recreatie ondernemers elkaar bij de goed bezochte netwerkbijeenkomsten van STROIJ. Hier worden ervaringen gedeeld, samenwerking opgezocht en via presentaties en bedrijfsbezoeken krijgen ze een kijkje bij elkaar in de keuken. 

Ten aanzien van promotie zijn er advertenties geplaatst in de Achterhoek Vakantiekrant en is een tafelstandaard ontwikkeld met QR-code met een link naar de evenementenagenda zodat bezoekers snel en eenvoudig kunnen zien wat er te doen is in Oude IJsselstreek. Daarnaast is de vindbaarheid van Oude IJsselstreek op Google (SEO) voor de Duitse website geoptimaliseerd.

Voor het nieuwe toeristische seizoen is dit jaar de samenwerking opgezocht met Tourist-Info Bocholt, Isselburg en Emmerich. De nieuwe fietsroute van Ulft naar Bocholt is klaar en het rondje Emmerich-Ulft langs de Rijn en Oude IJssel is zowel door Oude IJsselstreek als door Stadtmarketing Emmerich uitgebracht. Ook inclusie is een belangrijk thema en er zijn nu vier handbikeroutes verkrijgbaar. Naast het uitgeven van verschillende folders in meerdere talen is ook geïnvesteerd in social media, promotievideo’s en vindbaarheid op Google. Via verschillende persreizen is via blogs aandacht gevraagd voor een verblijf in onze gemeente. Magazine Margriet pakte uit met een sfeerrapportage van 6 pagina’s Langs de Oude IJssel.

De studenten van Saxion hebben de eerste onderzoeksopdrachten aan de ondernemers gepresenteerd en nieuwe onderzoeksopdrachten en vervolgopdrachten zijn in gang gezet. Bijvoorbeeld het onderzoek over streekproducten met de Pizza-route is zeer enthousiast ontvangen door ondernemers. Inmiddels hebben zij de eerste stappen gezet om de route verder te ontwikkelen in de vorm van een picknick route langs lokale ondernemers. Dit wordt ondersteund door de regiocoördinator. Daarnaast is er een nulmeting gehouden waarbij zowel bij toeristen & recreanten als bij de ondernemers is onderzocht hoe tevreden zij zijn binnen de gemeente Oude IJsselstreek. Tot slot ontwikkelden studenten het spel Ganzensprong. Hét bordspel waarmee we gemeente Oude IJsselstreek verder toeristisch op de kaart willen zetten. Deze wordt medio 2024 op de markt gebracht. 

In samenspraak met het beleidsveld Kunst en Cultuur geven we uitvoering aan de doorontwikkeling van het DRU-IP conform de vastgestelde beleidsnota’s. De raad heeft ingestemd om de resultaten van het haalbaarheidsonderzoek verder uit te diepen en te komen tot een plan van aanpak voor de doorontwikkeling. Dat is in 2023 opgepakt en  wordt in 2024 verder vervolg aan gegeven.

Stand van zaken

Het VIP
De eerste voorbereidingen voor het bouwrijp maken van (een eerste fase van) het VIP zijn in 2023 gestart, waarbij we in 2024 het bestek afronden en de eerste bestaande objecten gaan slopen.  Mede afhankelijk van de beschikbaarheid van energiemogelijkheden voor het VIP onderzoeken we faseringen voor het bouwrijp maken en voor de start van de kavelverkopen. Om dit te bespoedigen hebben we een aanvraag voor 6 stroomaansluitingen bij Liander gedaan, waarmee we de beschikbaarheid van stroom voor een eerste deel van het nieuwe bedrijventerrein alsnog versneld proberen te realiseren. Het ecologisch werkprotocol is opgesteld en de ontgrondingsmelding is gedaan. In het noordelijke deel, het als natuur bestemde gedeelte van het VIP,  is onder andere een amfibieënpoel gecreëerd en het waterbergingsgedeelte ontwikkeld. Daarmee is dat deel van het VIP afgerond.
De grootste transactie voor wat betreft grondaankopen heeft plaatsgevonden en er is gestart met het parapluplan voor het VIP. De bedoeling is dat het parapluplan in 2024 wordt afgerond. We zijn intensief in gesprek met Liander, Tennet en Firan om te kijken hoe en wanneer het VIP ontsloten kan worden op het energienet en verkennen met hen alternatieve en duurzame energiemogelijkheden.  Hoewel dit, zoals we eind 2023 aan de gemeenteraad hebben gemeld, erg complex en onzeker is, hebben we door in 2023 een maximaal faciliterende rol aan te nemen wel de verwachting dat Liander in 2024 met grote werkzaamheden begint.  

Revitaliseren bedrijventerreinen
Voor de IJsselweide is het participatieproces om te komen tot een herinrichtingsplan afgerond. De aan de ondernemers gepresenteerde schetsen voor de herinrichting van de openbare ruimte zijn civieltechnisch uitgewerkt tot een definitief ontwerp. Daarmee zullen we in 2024 met de herinrichting starten.
Het terrein is volledig ingemeten en quickscan flora en fauna is uitgevoerd. Nader onderzoek daarop is uitgezet bij een adviesbureau. Op verzoek van de ondernemers hebben we een informatieavond georganiseerd over het thema duurzaamheid. 
We onderzoeken de mogelijkheden van een stimuleringsfonds om de ondernemers te enthousiasmeren om ook op de private terreinen investeringen te doen in het kader van beeldkwaliteit en/of duurzaamheid. 
De laatste fase van de actualisatie van het bestemmingsplan De Rieze is aangebroken. Wat de laatste burgerwoning op het terrein betreft, de gemeenteraad heeft in 2023 aan de Vogelenzangweg het bestemmingsplan vastgesteld zodat de bewoners daar naartoe kunnen verhuizen. Bij bouwwerkzaamheden op een van de verkochte kavels zijn explosieven aangetroffen. Deze zijn verwijderd en er is een uitgebreider explosievenonderzoek uitgevoerd op de nog resterende onbebouwde kavels op De Rieze. Voor de nog resterende onbebouwde kavels van De Rieze zijn we in 2023 het verkoopproces gestart en ook zijn nieuwe bedrijfsgebouwen zichtbaar geworden op het terrein.. 

Stand van zaken

De afgelopen tijd hebben we in gesprekken met de ondernemersverenigingen verkend in hoeverre er behoefte is aan centrummanagement. Van de drie hoofdkernen hebben Ulft en Terborg aangegeven daar in eerste instantie mee aan de slag te willen gaan.  We onderzoeken de mogelijkheden om voor deze kernen een centrummanager te benoemen om de ondernemers en gemeente te helpen bij de aantrekkelijkheid van de centra, het bestaande winkelaanbod en het op termijn toewerken naar toekomstbestendige en compacte winkelkernen. Dit is een langjarig proces dat we nog steeds proberen samen met alle betrokkenen in gang te zetten. Met de ondernemersverenigingen zijn we vooralsnog niet tot de aanstelling van een centrummanager gekomen. In plaats daarvan is afgesproken dat we ons vooral gaan richten op veiligheid. Daartoe zullen we in 2024 starten om in nauwe samenwerking met de winkeliersverenigingen en politie te komen tot een samenwerkingsvorm en keurmerk veilig ondernemen (KVO-W). Ook proberen we waar mogelijk de centra te vergroenen waarbij we slimme verbindingen leggen met andere opgaven in de openbare ruimte zoals aansluiting bij het reguliere onderhoud. Tot slot zijn in het centrum van Ulft een aantal werkzaamheden afgerond waardoor het centrum een stedelijke herverkaveling heeft doorgemaakt en een groot deel van de leegstand is weggewerkt. 

Stand van zaken

Na de Tweede Kamer verkiezingen van 2023 is er nog geen kabinet gevormd. Dit zorgt ervoor dat er helaas nog steeds niet duidelijk is welke mogelijkheden er vanuit de landelijke overheid gaan komen voor het agrarische bedrijfsleven. 
Als gemeente hebben we wel een aantal stappen gezet op het gebied van de lokale instrumenten. Zo is het Uitnodigingskader Wonen als instrument nu afgerond en kan hier door agrarische bedrijven gebruik van worden gemaakt. 
Naast het uitnodigingskader is WATEA de tweede fase in gegaan. Van de 173 eerste gesprekken zijn er 62 vervolggesprekken geweest. Van deze gesprekken die in de tweede fase worden begeleid, zijn er 49 al afgerond. De mogelijkheden die het Uitnodigingskader Wonen biedt, het beleid voor levensloopwoningen of nog andere gemeentelijke dienstverlening vanuit o.a. het Sociaal Domein hebben dit mogelijk gemaakt.  De overige fase 2 gesprekken moeten nog worden gevoerd,  kunnen nog geen vervolg krijgen doordat er nog landelijk beleid ontbreekt of (moeten) wachten op de uitwerking van het uitnodigingskader recreatie en toerisme.

Stand van zaken

We hebben de ambitie dat alle jeugdigen in Oude IJsselstreek gelijke kansen hebben, zodat ze met een goede start aan hun toekomst kunnen beginnen. In 2023 is op diverse wijzen hierop ingezet. 

Onderwijskansenbeleid

Het in 2023 vastgestelde Onderwijskansenbeleid (2023-2026) geeft richting aan onze ambitie. Door in te zetten op laagdrempelige peuteropvang en voorschoolse educatie worden ook peuters die vanwege omgevingsfactoren (zoals armoede en een beperkte rijke taalomgeving) kans hebben op een onderwijsachterstand, goed voorbereid op het onderwijs. De samenwerking tussen partners als kinderopvang en Yunio is goed. Mede hierdoor maakte in 2023 vrijwel iedere peuter die door Yunio wordt geïndiceerd voor Voorschoolse educatie, hier ook gebruik van. 
Sociaal medische Indicatie (SMI) houdt in dat kinderen voor wie het noodzakelijk is voor hun goede en gezonde ontwikkeling dat zij gebruik kunnen maken van kinderopvang. Hun ouders worden gecompenseerd in de kosten omdat ze geen recht hebben op kinderopvangtoeslag. In 2023 is de SMI-regeling aangepast waardoor Buurtzorg Jong de centrale toegangspoort vormt voor SMI en dit kan inzetten als preventief interventie als onderdeel van het plan voor kwetsbare gezinnen. Door deze wijzigingen zijn in 2023 meer kinderen geholpen met SMI en is bijgedragen aan gelijkere kansen voor deze kinderen. 
Ouderbetrokkenheid is een belangrijke voorwaarde om gelijkere (onderwijs)kansen te realiseren. In 2023 hebben we daarom ondermeer extra ingezet op de Voorleesexpress. Zo’n 50 gezinnen zijn bereikt. Vrijwilligers komen wekelijks gedurende een half jaar bij ouders thuis om hen te ondersteunen en hen te stimuleren met het voorlezen voor hun kind. Hierin wordt nauw samengewerkt met verwijzers als het onderwijs, kinderopvang, logopedie, Buurtzorg Jong en Yunio. 
In 2023 is wederom een zomerschool georganiseerd door het onderwijs. Circa 100 kinderen uit groepen 1/t/m 8 uit onze gemeente hebben in de eerste week deelgenomen aan de zomerschool. Deze vond plaats op de locaties Woelwaters in Ulft, Dynamiek in Terborg en het Almende College in Silvolde. De zomerschool is bedoeld voor kinderen waarvoor de zomervakantie vanwege beperkende omgevingsfactoren kan leiden tot meer onderwijsachterstanden. 
Een ouderconsulent (van Sociaal Werk) is in het schooljaar 2023-2024 op zes basisscholen (Dynamiek, IKC Groeituin, Oersprong. Plakkenberg, Wijssel en Woelwaters) wekelijks aanwezig om ouders op weg te helpen met zaken waar zij tegenaan lopen. De eerste ervaringen zijn positief. Door ouders te ondersteunen krijgen de kinderen meer ruimte om zich te kunnen ontwikkelen. In juni 2024 zal besloten worden of de pilot structureel wordt voortgezet. 

Gelijke kansen voor jeugdigen in programma 2 ‘Een leefbare gemeente’

Gelijke kansen is een ambitie die inzet vraagt over de programma’s heen. De extra inzet op 2 onderdelen binnen deze ambitie in 2023 is noemenswaardig. 
Het jongerenwerk heeft in 2023 hard gewerkt om zichtbaar te worden in onze gemeente. Steeds meer jeugdigen worden bereikt. Halverwege 2023 heeft ze de keuze gemaakt om zich qua vindplaatsen binnen het onderwijs (naast het Almende) specifiek actief te richten op 3 basisscholen: Oersprong, Dynamiek en Plakkenberg. Op deze scholen zijn de (onderwijs)achterstanden het grootst en is het grootste verschil te maken. Daarnaast kunnen ook andere scholen nog steeds een beroep doen op het jongerenwerk.
Rondom de minima- en meedoenregelingen zijn in 2023 uitgangspunten geformuleerd om nog beter de doelgroep te ondersteunen waarvoor de regelingen zijn bedoeld om te bereiken dat de armoede afneemt. In 2024 zal dit verder worden uitgewerkt. 

Samenwerking met partners
De samenwerking met en tussen maatschappelijke partners als de bibliotheek, Buurtzorg Jong, het onderwijs, samenwerkingsverbanden, kinderopvang, Yunio, GGD en Sociaal Werk is essentieel om stappen te zetten in onze ambitie gelijke kansen voor iedereen. Als gemeente faciliteren wij samenwerking door in LEA-verband met elkaar samen te werken aan gezamenlijke (geformuleerde) ambities. Zo worden we steeds meer gezamenlijk eigenaar en verantwoordelijk voor de resultaten die we boeken. De zaken die hierboven zijn benoemd zijn allemaal tot stand gekomen in samenwerking en in overleg met verschillende partners. De resultaten in samenwerking zijn niet altijd in cijfers uit te drukken, maar de goede samenwerking wordt wel regelmatig geroemd, ook in vergelijking met de regio en daarbuiten. 

Evaluatie aanbod rondom gelijke kansen

Op verschillende onderdelen is samen met partners in 2023 stil gestaan bij het bestaande aanbod. Zo is het minimabeleid  tegen het licht gehouden en zal worden aangepast. Ook is het aanbod soms inmiddels aangepast op basis van die evaluatie zoals het geval is rondom de SMI-regeling en gestarte pilot Ouderconsulenten.  Gelijke onderwijskansen is ook voor de programmabegroting 2024 als doel geformuleerd. Na de zomer zal de gemeenteraad worden geïnformeerd over hoe we op basis van de evaluatie in 2023 gekomen zijn tot de besteding in 2024 van de structurele rijksmiddelen Onderwijsachterstanden. 

Stand van zaken

IKC De Wijssel in Gendringen
Ten behoeve van de realisatie van het IKC De Wijssel in Gendringen zijn in 2023 de nodige stappen gezet. Na afronding van de aanbestedingsprocedure heeft de gemeenteraad in mei ingestemd met het benodigde aanvullende budget voor dit project. In het aanvullende bedrag is rekening gehouden met het realiseren van het deel kinderopvang, dat gedekt wordt door een dekkende huurverhoging.  Aansluitend is door Essentius als bouwheer opdracht gegeven aan de bouwer om zo spoedig mogelijk te komen tot realisatie.  Daarvoor is de omgevingsvergunning ingediend en is de sloop van de Christoffelschool voorbereid, waarbij vertraging is opgetreden om te kunnen voldoen aan de Wet Natuurbeheer.  In overleg met de provincie als bevoegd gezag worden de noodzakelijke stappen gezet om de sloop/realisatie zo spoedig mogelijk te kunnen starten.  Start bouw zal hierdoor opschuiven en de verwachting is dat het IKC De Wijssel voor de zomervakantie  2025 zal zijn gerealiseerd.

De units voor de tijdelijke huisvesting op de voormalige locatie van De Hoeksteen (Oosterstraat) zijn in het derde kwartaal geplaatst.  In november zijn alle leerlingen van IKC De Wijssel gehuisvest aan de Oosterstraat en is de Christoffelschool verlaten. Helaas was het pas mogelijk om in december de benodigde nutsaansluitingen aan te sluiten.

SUVIS
Via Subsidieregeling SUVIS zijn door schoolbesturen in 2021 en 2022 projecten ingediend ten behoeve van verbetering van de ventilatievoorzieningen van schoolgebouwen. Deze regeling, waarbij de Rijksoverheid 30% subsidie heeft beschikbaar gesteld, is door de gemeente aanvullend 20% van het benodigde budget toegezegd. In 2023 zijn een aantal projecten door Essentius uitgevoerd die in 2024 worden afgerekend. Voor het geplande project voor ISALA is uitstel aangevraagd om deze werkzaamheden in 2025 uit te kunnen voeren samen met de geplande verduurzamingsmaatregelen vanuit het  IHP 2023.  Eén en ander afhankelijk van de uitkomsten in de Voorjaarsnota.

Integraal Huisvestingsplan
Samen met de schoolbesturen en kinderopvangorganisaties hebben we in 2023 in een intensief proces de beleidsuitgangspunten voor de invulling van het IHP besproken. Deze uitgangspunten zijn gekoppeld aan alle relevante data uitgewerkt in een IHP 2023, dat met de schoolbesturen en kinderopvangorganisaties in een OOGO (Op Overeenstemming Gericht Overleg) is besproken en waarmee unaniem is ingestemd. Het IHP 2023 is in oktober eveneens unaniem vastgesteld in de gemeenteraad en vormt daarmee het koersdocument voor de komende jaren.  De financiële ruimte in de begroting voor de voorgestelde investeringen vanuit het IHP zal jaarlijks in de begrotingscyclus worden vastgesteld.

Stand van zaken

In 2023 zijn verschillende resultaten bereikt. In samenwerking met regionale partners is de Achterhoekse Woondeal tot stand gekomen. Met middelen uit de provinciale gebiedsagenda gaat het project SmartHub Incubator Industry (SHII) een tweede fase in. Vanuit de gezamenlijke lobbyvoering is een lobbydocument opgesteld om input te leveren voor het coalitieakkoord van de nieuwe Gedeputeerde Staten. Er is ook een gemeentelijke notitie opgesteld om onze inbreng richting de provincie ten behoeve van het regioarrangement kenbaar te maken. Helaas heeft de Achterhoek de vierde tranche van de Regio Deal misgelopen. Aankomende zomer wordt een nieuwe poging gedaan om wel deel te kunnen nemen aan de vijfde tranche start. De regio Achterhoek is een van de eerste SDG regio’s van Nederland en mede naar aanleiding daarvan zijn we als gemeente (onder meer aan de hand van een raadsavond) een verkenning gestart naar hoe wij deze SDG’s in lokale doelen kunnen vertalen. Tot slot werken we momenteel aan een update van de Achterhoekse lobbyagenda.

Samen met de gemeente Montferland en Stadt Emmerich gaven we in 2023 verder uitvoering aan het EMOJI project. Activiteiten waren o.a. de Peace Poster tekenwedstrijd voor scholieren, en een bijeenkomst van Nederlandse en Duitse schutterijen. Het GROS Regiodeal project lag goed op stoom in 2023, en werd op 31 december afgesloten. De middelen werden nagenoeg uitgeput. De afgevaardigden van onze gemeente namen deel aan de vergaderingen van de beide Euregio's Gronau en Rijn Waal.