Onzekerheden, risico's en kansen

Indexering Sociaal Domein
Het risico omvat de indexering van tarieven van onze samenwerkingspartners. Deze is vooralsnog geschat op ruim 1 miljoen euro. De inschatting is gebaseerd op gegevens die al bij ons bekend zijn zoals begroting van verbonden partijen of indexaties die zijn vastgelegd in een contract. Voor het overige deel is uitgegaan van de OVA index van 4,34% ten opzichte van de huidige begroting. Er is dus geen rekening gehouden met eventuele groei of daling van de inzet van voorzieningen. In sommige gevallen kan er gestuurd worden op de indexatie van de tarieven waardoor deze lager kunnen uitvallen. 

Participatiewet in balans
In deze wet worden nieuwe maatregelen voorgesteld om de wet beter in balans te krijgen. De maatregelen en zijn vooral gericht op de wijze waarop inwoners worden bejegend of worden ondersteund. De verwachting is dat we vooral middelen nodig gaan hebben om de nieuwe maatregelen te implementeren. 

Effect regionale inkoop jeugdhulp met verblijf 
Op dit moment loopt er regionaal een aanbesteding voor jeugdhulp met verblijf. Het gaat dan om pleegzorg, gezinshuiszorg en wonen in een groep. Deze aanbesteding bevat een andere financieringssystematiek dan de lopende aanbesteding. Ook worden de aanbesteden 'producten' gewijzigd. Hoewel moeilijk te voorspellen is het de verwachting dat de omzetting van de oude naar de nieuwe situatie in eerste instantie tot hogere kosten zal leiden. 

Effect bovenregionale inkoop essentiële functies
Vanaf 1 januari 2025 zijn de nieuwe contracten voor de bovenregionale inkoop van essentiële functies ingegaan. Inzet van deze inkoop is onder andere een beweging naar meer kleinschalige voorzieningen en het verkorten van de doorlooptijd van een opname in verblijf. Op basis daarvan worden dus andere diensten geleverd met andere tarieven dan voorheen. Het effect daarvan zal in 2025 in beeld komen. Buiten dat is de inzet van deze vormen van zorg moeilijk te voorspellen omdat het om enkele jeugdigen per jaar gaat en de kosten daarmee snel op of terug kunnen lopen. 

Afbouw SPUK GALA
Sinds 2023 ontvangen wij middelen uit de Brede Specifieke Uitkering (SPUK) die bedoeld is om te werken aan de doelen uit het Gezond en Actief Leven Akkoord. De uitkering loopt t/m 2027 en is verdeeld over verschillende onderdelen. Het is nog niet duidelijk of de SPUK na 2027 een vervolg krijgt. Als dat niet zo is dan heeft dat een effect op het beschikbare budget voor een aantal opdrachten aan onze partners, zoals Sociaal Werk Oude IJsselstreek. Voor hen is in dat geval vanaf 2028 185.000 euro minder beschikbaar. Dit vraagt van ons t.z.t. een inhoudelijke en financiële afweging of we extra budget beschikbaar kunnen en willen maken.

Groen in de kernen, bossen en natuurterreinen
De effecten van klimaatverandering zoals weerextremen met hitte, wateroverlast, stormen, meer ziekten en stikstofdeposities hebben effect op de bossen en bomen in het algemeen. Deze effecten hebben gevolgen voor de groei en mogelijk sterfte van de bomen. Deze effecten zijn niet meer binnen bestaande budgetten op te vangen. Het zijn nu nog incidentele tegenvallers. Een structureel beeld is nog niet te maken. 

Beheer overige gebouwen
Bij de recent uitgevoerde conditiemeeting van het gemeentelijk vastgoed is gebleken dat het onderhoud voor diverse panden hoger uitvalt dan oorspronkelijk ingeschat. Dit zal gevolgen hebben voor de kostenraming in de begroting. Verduurzaming van het gemeentelijk vastgoed is niet in de MJOP's opgenomen. maar wordt meegenomen met de volgende actualisatie van de MJOP.  De onttrekking van de reserve zal hoger zijn dan de toevoeging, wat betekent dat we naar de toekomst een negatief resultaat zullen krijgen. Na 2026 zullen we hier zeker rekening mee moeten houden.

Openbare verlichting
Het vervangingsplan 2021-2025 loopt dit jaar op zijn eind. Het is noodzakelijk dit beleid een update te geven. We verwachten als resultaat aan het einde van 2025 dat we ca. 75% verled hebben. We gaan ervan uit dat we het beleid doortrekken om de 100% te behalen. We kunnen dan ook bekijken welke investering we dan nog nodig hebben om alles te verledden. Deze investering willen we dan weer (net als nu is gebeurd) verkapitaliseren. De kapitaallasten dus ten laste brengen van het exploitatiebudget waardoor deze niet de gemeentelijke begroting belast. "

Investering Wegen  
Op de meerjaren investeringslijst 2024 en verder is een bedrag van 1.500.000 euro opgenomen voor de reconstructie van wegen. Uit de eerste aanbestedingen van 2024/25 blijkt dat de kosten in de bouwsector zijn toegenomen. Voor 2025 e.v. is de verwachting dan ook dat de bouw- en productiekosten zullen toenemen als gevolg van stijgende loonkosten. Eventuele stijgingen van materialen en grondstoffen zullen meer in lijn liggen met de gemiddelde langjarige stijging. Hierbij moet uiteraard worden opgemerkt dat er nog altijd sprake is van een zeer grote mate van onzekerheid. Geopolitieke ontwikkelingen kunnen ervoor zorgen dat energie-, materiaal- en grondstofprijzen weer snel gaan stijgen. Om de meerjarenplanning in zijn geheel te kunnen uitvoeren is het verstandig om dit per jaar te bekijken.

Civiele projecten (gezamenlijk Wegen en Riolering)
De civiele projecten die vanuit beheer worden geïnitieerd door gelden te combineren vanuit Wegen en Riolering, leveren een grote winst op in efficiëntie, tijd en kosten besparing. De onrustige wereldmarkt zorgt ervoor dat de planning die meerjarig is gemaakt onder druk staat. Er is nauwelijks ruimte om tegenvallers in aanbestedingen op te vangen. Wanneer er een bezuinigingsslag wordt gedaan op een van beide inbrengers zal direct doorwerken in de werken die uitgevoerd kunnen worden. In zijn algemeen zal jaarlijkse indexering van de investeringen gewenst zijn.

Stichting DRU Industriepark
Het is niet ondenkbaar dat de gemeente wordt gevraagd een financiële bijdrage te doen aan de Stichting DRU Industriepark met het oog op de continuïteit van de dienstverlening van de Stichting in het kader van het herstelplan.Op dit moment is het niet in te schatten welke bijdrage mogelijk gevraagd kan gaan worden, evenmin of dat incidentele dan wel structurele bijdragen zouden zijn.

ODA
De effectiviteit en slagvaardigheid van de omgevingsdiensten moet gelet op diverse rapportages van de afgelopen jaren en de grote transitieopgaven (de energietransitie, de stikstofopgave, woningbouwopgave, klimaatadaptatie en circulariteit) waar Nederland voor staat worden versterkt. Hiervoor is in samenspraak met alle bestuurlijke geledingen een programma (InterBestuurlijkProgramma versterking VTH) opgesteld op welke wijze deze versterking vorm moet krijgen. Uit de uitkomst van dit programma, dat ook een wettelijke basis gaat krijgen, blijkt dat de Omgevingsdienst Achterhoek voor een grote uitdaging staat. De omvang en de consequenties hiervan staat nog niet precies vast en zullen in de loop van 2025 inhoud krijgen. Als onderdeel van de gemeenschappelijke regeling ODA zal dit ook voor Oude IJsselstreek forse structurele (financiële) consequenties hebben.  

NIS2/BIO
Om te voldoen aan de toekomstige wettelijke eisen voor de NUS2/BIO is het nodig om de processen voor contract- en leveranciersmanagement aan te passen. Om binnen jaar dit proces op orde te hebben is 1 extra fte capaciteit nodig. Dit betreft incidenteel het ontwerpen en implementeren van het proces, waaronder het inventariseren conformiteit contracten, het aanpassen van beleid en opstellen van modelbepalingen.
Structureel betekent dit het inrichten van leveranciersmanagement (0,5 fte tot 0,8 fte indien beleid en op processen op orde). Deze rol betreft onder meer het beoordelen van informatiebeveiligingsrisico’s in de keten van ICT-diensten en -producten en het beoordelen en monitoren van contracten.
We streven ernaar om dit op te lossen binnen de bestaande formatie.

Nieuwe brandweerkazerne Silvolde
In 2020 heeft het AB VNOG de Toekomstvisie 2020-2026 vastgesteld. Deze toekomstvisie is een integrale, samenhangende vooruitblik op de (brandweer)organisatie. Uit het onderzoek van VNOG blijkt dat van samenvoegen van beide posten eigenlijk geen sprake kan zijn. Wel komt uit het onderzoek dat de post moet verplaatsen om de volgende redenen:
- De post is verouderd
- De situering is krap; dat geeft vervelende beperkingen voor het oefenen, wat het vakbekwaam blijven bemoeilijkt. Bij een uitruk is weinig ruimte en dit vertraagd het opkomen.
- Meer adressen zijn sneller bereikbaar bij verplaatsing, waaronder het buitengebied.
- Een centralere positie levert een groter potentieel op voor vrijwillige brandweermensen waarbij steeds minder animo is.
Het investeringsbedrag hiervoor is op dit moment nog onbekend, zou zomaar kunnen oplopen tot 7,5 miljoen euro.

Veiligheidsbeleid - Ondermijning
Versterken personele capaciteit. Voorstel om dit binnen de formatie op te lossen.

Taakstelling op budgetten formatie en bestuur
Dit legt extra druk op de ambtelijke organisatie. Op een bepaald moment is de rek eruit en dat kan leiden tot vermindering van de dienstverlening, minder flexibiliteit om taken op te
lossen of om nieuwe taken uit te voeren.

Algemene Uitkering
Er is een kans dat er op basis van de komende circulaires een positieve bijstelling komt vanuit het rijk.