Programma 2: Een leefbare gemeente

Gezondheid is een groot goed en is meer dan ‘niet ziek’ zijn. Iedereen wil het liefst zo lang mogelijk in goede gezondheid leven. Gezonde inwoners zijn vooral ook gelukkige en tevreden inwoners. Het verbeteren van de gezondheid en kwaliteit van leven van onze inwoners is één van de hoofddoelen van onze visie ‘Naar het hart van de beweging’.

Vanuit het ‘Lokale Plan van Aanpak Gezond en Actief Leven Akkoord 2024-2026’ en het ‘Regioplan de Gezondste Regio Achterhoek’ werken we met inwoners en organisaties aan de beweging van zorg naar gezondheid.

Gezonde en veerkrachtige jeugd
Via onder andere de Gezonde School aanpak is er samen met het primair en voortgezet onderwijs gewerkt aan een gezonde omgeving voor kinderen en jongeren. In het schooljaar 2023-2024 vroegen veertien scholen subsidie aan voor één van de thema’s van de Gezonde School. Het Almende College heeft het certificaat Gezonde School ontvangen voor het thema sport en bewegen. Sinds september is de gemeente Oude IJsselstreek officieel ook aangesloten bij het landelijke programma ‘JOGG Gezonde Jeugd, Gezonde Toekomst’.

Buurtzorg Jong zet in op het versterken van de pedagogische context. In samenwerking met het onderwijs biedt Buurtzorg Jong collectieve ondersteuning op school in plaats van individuele zorg (bijvoorbeeld de Kinderen in Echtscheiding Situaties (KIES) trainingen)). Een aantal zorgaanbieders en Buurtzorg Jong zijn daarnaast gestart met een pilot om de specialistische GGZ gerichter in te zetten of te voorkomen. De eerste resultaten zijn positief. Door elkaar beter te leren kennen en vakkennis te delen is het mogelijk om ondersteuning aan inwoners gerichter in te zetten.

In het vierde kwartaal is een evaluatie uitgevoerd van Buurtzorg Jong over de afgelopen vijf jaar. De ervaringen van samenwerkingspartners (zoals het onderwijs, zorgaanbieders en de politie) als de jeugd- en gezinswerkwerkers en medewerkers van de gemeente, vormen de basis voor afspraken om in de nieuwe contractperiode samen verder door te bouwen. In het derde kwartaal van 2025 zult u hierover geïnformeerd worden. 

Veerkrachtig ouder worden
Het project Heerlijk Thuis in Huis is in 2024 succesvol afgesloten. Er zijn in totaal bijna 500 woongelukgesprekken gevoerd door opgeleide vrijwilligers (wooncoaches). Zij adviseerden ouderen over langer zelfstandig, duurzaam en veilig thuis wonen.

De netwerkorganisatie Samen Sterker Thuis heeft in 2024 verder stappen gezet in het domeinoverstijgend werken. De professionals gaan samen met de inwoners op zoek naar andere oplossingen dan alleen de inzet van zorg. Er is vanuit Oude IJsselstreek een actieve bijdrage geleverd aan de totstandkoming van het landelijke wetsvoorstel Domein Overstijgend Samenwerken (DOS) voor structurele financiering.

De lokale coalitie ‘Samen één tegen eenzaamheid’ brengt steeds meer inwoners, organisaties én bedrijven bij elkaar om gezamenlijk tot een duurzame en maatschappelijk aanpak te komen om eenzaamheid te verminderen. De coalitie is verder gegroeid naar 15 actieve ambassadeurs. Zij organiseren activiteiten zoals de Kletsdames, een Zomerpicknick, Festimaatje, gezamenlijke wandelingen en het Vrouwencafé.

De lokale ketenaanpak voor valpreventie is ingericht. Er is een lokale werkgroep met vertegenwoordig vanuit diverse disciplines en vakgebieden (fysio- en ergotherapeuten, wmo-consultenten, de buurtsportcoach, etc.). Tijdens de Week van de Valpreventie is er een grote communicatiecampagne geweest. Er zijn ongeveer 300 valrisicotesten afgenomen en er waren 80 deelnemers aan de valpreventiecursussen.

Gelijke kansen voor iedereen
Gezondheidsverschillen nemen af door ongelijk te investeren. Op basis van diverse landelijke (gezondheids)indicatoren zijn Terborg en Ulft gebieden met minder goede cijfers ten opzichte van het gemiddelde in de gemeente. Via een landelijke subsidie ‘Een Rookvrij Leven voor Iedereen’ is er een wijkaanpak voor Terborg gestart. Vanuit ‘Terborg Gezond’ werken professionals en inwoners samen aan een gezondere wijk door in gesprek te gaan over en activiteiten te organiseren voor het stoppen met roken.

De gemeente Oude IJsselstreek is in 2024 verkozen tot de Meest Toegankelijke Gemeente van Nederland. De inzet van de Stichting Onbeperkt Meedoen heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het winnen van deze titel. Via veel activiteiten werkt deze stichting onverminderd door aan een nog inclusiever Oude IJsselstreek.

In 2024 zijn de contouren neergezet voor een visie op de sociale basis. Hierin zijn diversiteit en inclusie belangrijke pijlers. Iedereen is anders en daarom is het van belang om hulp en ondersteuning passend op de behoefte van inwoners aan te bieden.

In het laatste kwartaal was er teamdag voor alle medewerkers in het sociaal domein. Onder begeleiding van Movisie hebben de medewerkers van STOER, Wmo en Buurtzorg Jong elkaar beter leren kennen en met elkaar besproken hoe de integrale ondersteuning van inwoners nog verder vorm te geven.

Vanuit de ambitie om dakloosheid in 2030 fors terug te dringen is er samen met de Achterhoekse gemeenten gewerkt aan een Achterhoeks actieplan dak- en thuislozen. Daarbij is het uitgangspunt regionaal wat regionaal moet en lokaal wat lokaal kan. Met Wonion en twee zorgaanbieders is er een plan gemaakt voor een lokale kleinschalige maatschappelijke crisisopvang.

Monitoring 
Volgens de meest recente meting (2022) van de Gezondheidsmonitor Volwassen ervaart 69,8% van de inwoners in Oude IJsselstreek een (zeer) goede gezondheid. Het gemiddelde in Nederland is 69,0%. In de Achterhoek is het gemiddelde 71,1%. In 2024 heeft de GGD Noord- en Oost-Gelderland een nieuwe Gezondheidsmonitor afgenomen. De resultaten van deze monitor zijn vanaf uiterlijk juni 2025 beschikbaar.

Aanvullend op beschikbare data maken we gebruik van reflexieve monitoring om te volgen of we werken volgens de bedoeling. Reflexieve monitoring richt zich op interactief leren en bijsturen, getoetst aan lange termijn ambities voor systeemverandering. In 2024 is deze vorm van monitoring ingezet binnen de lokale inkoop ‘Wmo-hulp in de buurt’ en ‘Specialistische Jeugdhulp in de buurt’ . En daarnaast ook uitgebreid naar andere partners in het sociaal domein. Ook hebben het college en het management een sessie gevolgd over reflexieve monitoring.

De samenwerking tussen de domeinen zorg en veiligheid is van groot belang om inwoners met domeinoverstijgende complexe problematiek effectief te kunnen ondersteunen. Daarvoor is het nodig om zowel in- als extern duidelijkheid te scheppen over rollen, verantwoordelijkheden en processen. Om daarmee de (keten)samenwerking tussen de domeinen verder te professionaliseren. In het afgelopen jaar hebben we dat gedaan door te leren vanuit de praktijk. Daarmee hebben we een goed beeld gekregen van wat er al werkt en wat niet en welke processen (beter) beschreven moeten worden. Dat pakken we in 2025 verder op. De groepsaanpak die zich voordeed is daarvan een goed voorbeeld. Door met elkaar aan de slag te gaan, is helder geworden welke afspraken noodzakelijk zijn om een volgende keer effectiever met elkaar te kunnen werken.  

Daarnaast is een aantal concrete stappen gezet in de samenwerking met de ketenpartners. Zo sluit een medewerker van Veilig Thuis wekelijks aan bij het team Wmo-consulenten en de teams van Buurtzorg Jong. De eerste resultaten daarvan zijn positief. De consulenten en jeugd- en gezinswerkers kunnen de kennis van Veilig Thuis makkelijk raadplegen. Dat leidt tot betere inschattingen van wat er nodig is en sneller handelen.  

Eind 2024 is de regiovisie ‘Samen Veilig’ 2024-2028 vastgesteld. Deze vormt de basis voor een integrale aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling binnen de regio. Aansluitend is het lokale uitvoeringsplan voor onze gemeente opgesteld, dat de komende jaren specifiek inspeelt op de lokale behoeften en uitdagingen. 

Het aantal jeugdigen met een jeugdbeschermingsmaatregel is in 2024 licht gedaald (van 115 naar 108) ten opzichte van het voorgaande jaar. De ingezette groepsaanpak heeft wel geleid tot een stijging in het aantal jeugdreclasseringsmaatregelen (van 9 naar 12). 

Samen met de Achterhoekse gemeenten wordt in 2025 uitgewerkt hoe de ervaringen en resultaten van de Gelderse toekomsttuinen Kind- en gezinsbescherming kunnen worden vertaald in onze regio.  

In 2024 hebben wij onze aandacht met name gelegd op het voorkomen van instroom. Daarbij hebben we een onderzoek gedaan naar de klantreis van jeugdigen die in het afgelopen jaar zijn ingestroomd in verblijf.  Er is geanalyseerd wat er in de twee jaar daarvoor is ingezet en waarom dit al dan niet effectief is geweest. Het onderzoek laat zien dat wij ons proces nog kunnen verbeteren. Onder andere waar het gaat om het maken van de afweging of verblijf noodzakelijk is of dat er in de thuissituatie nog resultaten te behalen zijn.  

Dat is ook onderdeel van ons gesprek met de Jeugdbescherming. Waarbij we kijken hoe we de samenwerking tussen Buurtzorg Jong en de jeugdbescherming kunnen versterken. Concreet hebben we bijvoorbeeld te maken gehad met een gezin waarvan meerdere kinderen uit huis geplaatst werden. Binnen het huidige systeem zouden de kinderen allemaal op verschillende jeugdzorglocaties in het land terecht komen. Door samen met jeugdbescherming en onze samenwerkingspartners andere mogelijkheden te verkennen, hebben we ervoor kunnen zorgen dat deze kinderen bij elkaar en in hun eigen leefomgeving konden blijven.   

De lichte afname van aantal kinderen in verblijf heeft zich niet doorgezet. Op basis van de informatie die op dit moment beschikbaar is, zien we dat de instroom in 2024 hoger is geweest dan de uitstroom en ook hoger dan de instroom in 2023. Wat daarvan de oorzaak is, is op basis van de huidige beschikbare gegevens nog niet te zeggen. In het derde kwartaal 2025 komen we hier op terug. 

Het in beeld krijgen van de afschaling naar minder zware zorg of naar huis is afgelopen jaar nog niet opgepakt. Dit is geen kwestie van een druk op de knop. Het vraagt veel capaciteit. Zoals we dat ook met de klantreis voor de instroom hebben gedaan, moet dit op dossierniveau worden uitgezocht en geanalyseerd.  

Vanaf 1 juli 2024 is gestart met het nieuwe minimabeleid. Zoals in het nieuwe beleid beschreven, handelen we de aanvragen niet enkelvoudig af.  Er wordt beoordeeld of de inwoner ook recht heeft op andere minimaregelingen. De voorbereidingen voor het ambtshalve toekennen duurt langer dan verwacht. We zijn hiervoor afhankelijk van het inrichten van de systemen. Daarnaast heeft ook het goed inrichten van het juridische kader ervoor gezorgd dat we hier niet eerder mee kunnen starten dan het eerste deel van 2025. 

Alle inwoners die mogelijk recht hadden op de Individuele inkomenstoeslag (IIT) en de meedoenregelingen en die daar volgens het nieuwe beleid nog geen gebruik van maakten, zijn proactief benaderd.

De motie Uitgangspunten verbetering minimabeleid, ingediend op 29 februari 2024, om aanvragen met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2024 te beoordelen, is uitgevoerd.

In 2024 hebben we alle inwoners die gebruik maken van de diensten van Stoer in beeld. We weten op welke trede van de participatieladder ze staan en welke inzet geboden is om het perspectief richting werk en participatie te bevorderen.
Er zijn 208 inwoners ingestroomd en 193 uitgestroomd. De doelgroep uitstroom naar werk is gegroeid met 28,3% ten opzichte van 2023.

In 2024 hebben we de dienstverlening richting inwoners gespecialiseerd. Er is een onderscheid gemaakt in dienstverlening gericht op jongeren, inburgeraars en inwoners. Hierbij ligt de focus op ontwikkeling en de stap naar werk. Waarbij de stap naar participatie het hoogst haalbare is. Hierdoor krijgt iedere inwoner de dienstverlening passend bij zijn of haar ondersteuningsvraag.
We zijn in 2024 aangesloten bij het leerwerkloket door het leveren van een consulent. Ook dit draagt bij aan het verbreden van de dienstverleningsmogelijkheden voor onze inwoners.
Daarnaast is er bij 78 werkgevers een inwoner gestart op een werkervaringsplaats of een betaalde baan. 14 werkgevers zijn nieuwe contacten.

In 2024 zijn we gestart met het verkennen van het opzetten van leerwerktrajecten richting de techniek in samenwerking met Jaws en AT Techniekopleidingen. Dit krijgt in 2025 een vervolg.

In 2024 is er ook aandacht geweest voor financiële educatie en preventie om schulden te voorkomen of om deze zo klein mogelijk te houden. Dit doen we samen met de jongerenwerkers van Buurtzorg Jong en Sociaal Werk Oude IJsselstreek. Met de Stadsbank (SON) hebben we een overeenkomst waarin we basisdienstverlening afnemen. Dit betekent dat wij de minimale dienstverlening afnemen bij de SON en zelf de regie hebben op een groot deel van het proces. We blijven gedurende het hele traject in contact met onze inwoners. Waardoor we tijdig bij kunnen sturen waar nodig. In 2024 hebben we 175 intakes gevoerd en zijn 23 huishoudens met begeleiding van onze budgetcoach duurzaam uitgestroomd. Naast de samenwerking met de SON is er ook een samenwerking met onder andere Schuldhulpmaatje. Schuldhulpmaatje heeft in 2024 circa 150 inwoners met financiële problematiek op verschillende manieren ondersteund. Bijvoorbeeld ter ondersteuning van de professional schuldhulpverlening of via een doorverwijzing vanuit de vroegsignalering. 

De respons verhogende maatregelen voor de klanttevredenheidsonderzoeken hebben tot op heden nog niet het gewenst effect gehad op het aantal deelnemers.