Programma 3: De werkende gemeente

Economische groei faciliteren in alle sectoren, met specifieke aandacht voor de thema’s energie, onderwijs en arbeidsmarkt.  

Termijn	Middellang
Primair SDG doel
Secundaire SDG doelen
Portefeuillehouder(s)	Ben Hiddinga
Taakveld	3.1 Economische ontwikkeling

Context
Het faciliteren van duurzame economische ontwikkeling is een belangrijke manier om op verschillende terreinen de brede welvaart te versterken. We kijken daarbij, conform het coalitieakkoord en de geactualiseerde Economische Beleidsvisie, naar meerdere aspecten van verschillende economische sectoren. Dat zijn: toerisme, industrie en bedrijventerreinen, versterken van compacte, toegankelijke en groene winkelcentra, de agrarische sector en de energietransitie inclusief netcongestie. Voor dat laatste geldt dat het bedrijfsleven moet en ook wil verduurzamen. Eén van de mogelijkheden om dat te doen is het gebruik van waterstof. We volgen dat dossier met interesse en als er kansen komen faciliteren we die zo goed mogelijk. 
Tegelijkertijd zorgt netcongestie ervoor dat grootverbruikers niet aangesloten kunnen worden totdat de netbeheerders het energienet op orde hebben. Voor bijvoorbeeld het VIP is dat niet eerder dan 2029. Dat heeft negatief effect op allerlei projecten, ontwikkelingen en ambities en dus proberen we keuzes te maken, maximaal mee te werken met netbeheerder Liander en te kijken naar eventuele alternatieven.  

De economische ontwikkelingen staan niet op zichzelf, maar hangen nauw samen met onze inzet om andere doelstellingen op verschillende beleidsvelden te bereiken. Zo hangt de aanwezigheid van voldoende werkgelegenheid nauw samen met bijvoorbeeld voldoende woningbouw, goede bereikbaarheid en een aantrekkelijk voorzieningenniveau. 
Op de arbeidsmarkt zit in onze regio een grote uitdaging vanwege de pensioengolf, vergrijzing en economische dynamiek. De gemeente Oude IJsselstreek wil haar steentje bijdragen in het laten toenemen van de werkgelegenheid. Dit doen we regionaal door deel te nemen aan de Regiodeal en de thematafel Onderwijs en Arbeidsmarkt. Dat vullen we lokaal aan met additionele afspraken met onderwijsinstellingen als AT-Techniekopleidingen. Allemaal met het doel om bij te dragen aan een gezonde arbeidsmarkt. 

Uitvoering 2025:  

Uitgangspunt bij ons handelen is dat we de duurzame economische ontwikkeling bevorderen. 

1. Bedrijventerreinen  
Nu het Regionaal Programma Werklocaties (RPW) is vastgesteld, komt het aan op de uitvoering zowel lokaal als op West Achterhoekniveau.  
Bij de lokale uitvoering kijken we enerzijds naar bestaande bedrijventerreinen. Voor IJsselweide geldt dat we de werkzaamheden in het openbare gebied afronden. Voor Hofskamp Zuid geldt dat we in 2024 nog besluiten wat we, samen met ondernemers, gaan doen met dit verouderde terrein. Dit leidt dan mogelijk tot uitvoering in 2025.
Anderzijds betreft dat het, ondanks de netcongestie, doorzetten van de werkzaamheden voor de ontwikkeling van het Varssevelds Industrie Park (VIP). Bij Het VIP gaat het om het starten met bouwrijp maken, zodat we klaar zijn voor het verkooptraject. Dat gaat dan onder andere over het aanbrengen van bomen en heesters, het graven van archeologische proefsleuven en de sloop van woningen.  
Ook volgt er, conform het door de gemeenteraad vastgestelde RPW, een doorvertaling om aan de ruimtebehoefte op West Achterhoekniveau te kunnen voldoen. Dit moet ertoe leiden dat er op de middellange termijn besluitvorming in gemeenteraden van de West Achterhoek komt over het ontwikkelen van een regionaal bedrijventerrein als aanvulling op DocksNLD in Montferland en het A18 Bedrijvenpark in Doetinchem. Nieuw is dat we kijken naar een eerste aanzet tot uitbreiding van De Rieze.

 2. Compacte, toegankelijke en groene winkelcentra
De gemeenteraad van Oude IJsselstreek heeft het Kader Klimaatadaptieve Kernen vastgesteld. In 2025 maken we een nadere analyse van te verbeteren locaties. Als een gekozen locatie een winkelcentrum is, nemen we in de plannen ook de gewenste verbeteringen mee die leiden tot een aantrekkelijker kernwinkelgebied. 
Winkelcentra zijn gebieden waar verschillende partijen vanuit hun eigen rol actief zijn. Dat gegeven nemen we in de plannen én de uitvoering in ieder geval ook mee.  

3. Effecten economische dynamiek op voorzieningen  
De bedrijven in de gemeente Oude IJsselstreek groeien. Dat gaat gepaard met een toenemende behoefte aan personeel, waarvoor meer woningen en voorzieningen nodig zijn. We werken momenteel hard aan deze bouwopgave. 
De effecten van deze economische dynamiek (werkgelegenheid, onderwijs, arbeidsmarkt,  bereikbaarheid, voorzieningenniveau) brengen we gedetailleerd  in beeld.

Monitoring
Raadsvoorstel in 2025 over de uitbreiding van De Rieze en de West Achterhoeksamenwerking.   

De rapportage met de effecten van de economische dynamiek wordt  in 2025 afgerond en ter kennisname aangeboden aan de gemeenteraad. 

Doelomschrijving

We willen een vitaal buitengebied in stand houden.  Onderdeel van een vitaal buitengebied is ook de economische potentie van dat buitengebied.
Door ondernemers te informeren en te communiceren over de mogelijkheden die er zijn vanuit de verschillende overheden, ondersteunen we ondernemers op maat. 

Termijn	Middellang
Primair SDG doel
Secundaire SDG doelen
Portefeuillehouder(s)	Ria Ankersmit
Taakveld	3.1 Economische ontwikkeling

Context
Agrarische ondernemers en het daarmee verbonden economisch ecosysteem in de gemeente en de regio zijn een belangrijke drager van het buitengebied.
Waar circa 5% van de werkgelegenheid in onze gemeente in deze sector te vinden is, wordt ruim 80% van het grondgebied in Oude IJsselstreek agrarisch gebruikt en is het daarom een belangrijk ruimtelijk en sociaaleconomisch onderdeel van het buitengebied.
De sector is aan grote en complexe ontwikkelingen onderhevig waar we als gemeente niet bepalend in zijn. Want net als bij de andere sectoren, zoals toerisme, detailhandel en industrie zijn ook hier de ondernemers primair aan zet. Zij gaan over de invulling van bijvoorbeeld hun bedrijfsactiviteiten en opvolging. Daarbij zijn Europees, Rijks- en provinciaal beleid (juridisch) leidend, waarbij het nog steeds afwachten blijft waar het Rijk mee gaat komen. De nieuwe landelijke coalitie komt mogelijk met wijzigingen ten opzichte van bestaand beleid.  
Tegelijkertijd zien we in het buitengebied een snelle demografische verandering waarbij enerzijds veel agrariërs op leeftijd zijn en anderzijds veel nieuwe inwoners er voor de rust en ruimte willen gaan wonen.
 
In 2024 is al gekeken waar wij als gemeente aanvullend op Europees, Rijks- en provinciaal beleid agrarische ondernemers met een maatwerkaanpak kunnen faciliteren. 

Door middel van (gevoerde) keukentafelgesprekken is al een deel van de vragen van de agrarische sector in beeld. Bij de grote opgaves die op de sector afkomen (bijv. derogatie die stopt) twijfelen veel ondernemers aan de toekomst, en het voortbestaan van hun bedrijf. Met de faciliterende en verbindende rol die de gemeente op zich kan nemen kijken we naar de mogelijkheden die passen in de plannen van de individuele agrarische bedrijven. We kijken breder dan de bedrijfsactiviteiten die er altijd plaats hebben gevonden, zodat er een basis wordt gelegd voor het toekomstbestendig maken van het bedrijf en de leefbaarheid van het buitengebied.

Uitvoering 2025
Het voeren van keukentafelgesprekken door de accountmanager agrarisch blijft van groot belang. Een deel van de vragen is in beeld. In 2025 worden ook de agrariërs gesproken waar nu nog geen contact mee is geweest. In deze gesprekken halen we informatie op, en schetsen we de mogelijkheden van het uitnodigingskader recreatie en toerisme, en het uitnodigingskader wonen.

Als de hogere overheden komen met nieuw beleid dat mogelijkheden biedt voor o.a. PAS melders staan wij in de startblokken om hen te ondersteunen indien nodig en mogelijk.
Uiteindelijke keuzes voor de toekomst liggen uiteraard bij de ondernemer zelf. 

Monitoring
We blijven inzetten op maatwerk. Elk agrarisch bedrijf heeft zijn eigen vragen en eigen ideeën.
Hierbij is het belangrijk dat er niet gekeken wordt naar hoe een bedrijf er nu uit ziet, maar naar waar het bedrijf zelf zijn toekomst in ziet, en hoe de gemeente daarbij kan helpen. 

Doelomschrijving
Mensen die op de vlucht zijn voor oorlog of onderdrukking moeten bescherming kunnen krijgen. Daarom huisvesten we asielzoekers, statushouders en Oekraïense vluchtelingen overeenkomstig de regionale afspraken.

Termijn	Kort
Primair SDG doel
Secundaire SDG doelen
Portefeuillehouder(s)	Mirjam Maasdam, John Haverdil, Ben Hiddinga
Taakveld	8.3 Wonen en bouwen

Context

Mensen die op de vlucht zijn voor oorlog of onderdrukking moeten bescherming kunnen krijgen. Ook de Achterhoek en de gemeente Oude IJsselstreek neemt hierin zijn verantwoordelijkheid. Op de Provinciale Regie Tafel zijn afspraken gemaakt over de Achterhoekse aanpak voor de huisvesting van vluchtelingen in onze regio.
Het college heeft op 26 juni 2023 ingestemd met deze Achterhoekse aanpak waarin ook een taakstelling is opgenomen voor de gemeente Oude IJsselstreek.

De regionale taakstelling betekent op dit moment (juni 2024) dat we 1.691 asielzoekers opvangen, 2.348 Oekraïense vluchtelingen opvangen en 600 statushouders huisvesten. Binnen die regionale taakstelling heeft de gemeente Oude IJsselstreek zich gecommitteerd aan het huisvesten van tenminste 211 asielzoekers, 100 statushouders en 308 Oekraïense vluchtelingen. 

De gemeente is samen met de woningcorporatie verantwoordelijk voor voldoende aanbod van betaalbare woningen voor álle doelgroepen. Dit gaat over de huisvestingsopgave die belegd is in Programma 1, paragraaf 1.3.

Zoals elke gemeente worstelt ook Oude IJsselstreek met krapte op de woningmarkt. We moeten daarom creatief zijn in het oplossen van dit vraagstuk. Dat vraagt nadrukkelijk de samenwerking tussen alle betrokken partners. Gezamenlijk moeten oplossingen gezocht worden zodat zowel de huidige inwoners, als vluchtelingen, waaronder de statushouders, gehuisvest kunnen worden. Kamergewijze verhuur, mixen van doelgroepen met behoud van leefbaarheid, inzetten op flexwoningen of tiny houses, woningsplitsing en zelfs het opkopen en verbouwen van (grote) panden kan daarbij niet onbesproken blijven. Het is echter niet alleen een huisvestingsvraagstuk. Ook de sociale context vraagt nadrukkelijk aandacht. Immers onderwijs, zorg, Wmo, jeugdhulpverlening, werk etc. moet toegankelijk zijn en blijven voor iedereen, ondanks de toename van het aantal inwoners als gevolg van de verschrikkingen van oorlog en onderdrukking elders.

Uitvoering 2025
De verwachting is dat ook de taakstellingen in 2025 verder worden verhoogd. De gemeente zal bij het behalen van alle 3 de taakstellingen in nauwe samenwerking met onze maatschappelijke partners een actieve rol blijven spelen.

Het aantal vluchtelingen dat we als gemeente willen opvangen en helpen is stevig. Hier is ook huisvesting voor nodig. Daarbij blijft geen enkele mogelijkheid onbesproken. Afhankelijk van welke opties haalbaar zijn, worden hier dus ook wellicht investeringen verwacht. 

Monitoring
De taakstelling voor de gemeente is behaald.

Doelomschrijving
Oude IJsselstreek is een gemeente waar het prettig wonen, werken en recreëren is. Een impuls in toerisme en recreatie zorgt niet alleen voor banen en bestedingen bij lokale ondernemers, maar levert ook een bijdrage aan het behoud van onze voorzieningen. Ook op plekken waar deze onder druk staan. We gaan daarom onze toeristische ondernemers helpen en uitdagen zowel het aanbod te verbreden en nieuwe doelgroepen te bedienen.  

Termijn	Middellang
Primair SDG doel
Secundaire SDG doelen
Portefeuillehouder(s)	John Haverdil
Taakveld	3.4 Economische promotie

Context
In de beleidsnotitie 'recreatie en toerisme' en in de cultuurnota hebben we beschreven dat we meer veelzijdigheid en onderscheidend vermogen willen toevoegen aan het toeristisch, cultureel en recreatief aanbod. Daarmee kunnen (maatschappelijke) ondernemers de huidige doelgroepen beter bedienen en spreken we nieuwe doelgroepen aan. 
We vinden het van belang dat we door een sterke lokale inkleuring en positionering de eigen identiteit van Oude IJsselstreek benadrukken. We doen dat onder andere door onze lokale marketing en acquisitie mee te laten liften op het regionale 'merk' Achterhoek, dat door Achterhoek Toerisme wordt gepromoot, en door bij te dragen aan de regionale marketing van de Achterhoek. Daar zijn we immers onderdeel van. 

Wij bevorderen de innovatie en samenwerkingskracht van de vrijetijdssector, via Stichting Toerisme en Recreatie Oude IJsselstreek (STROIJ). Deze zet zich in voor kennisdeling en arrangementontwikkeling en organiseert thematische netwerkbijeenkomsten voor de lokale ondernemers.
Ook met de inzet van de Saxion Kennis- en Innovatiewerkplaats werken studenten samen met ondernemers kansrijke thema’s voor arrangementen, producten en diensten verder uit. 

Op dit moment vindt er een herijking van de vrijetijdsagenda plaats met de daarbij horende geactualiseerde uitvoeringsagenda voor 2025-2029. Vanaf 2025 pakken we verschillende speerpunten op om de vitaliteit en het fundament voor een prettige bezoekerservaring aan de Achterhoek te waarborgen. De vrijetijdsagenda sluit goed aan bij de nieuwe visie van Achterhoek Toerisme en de Provincie.

We versterken de ambities vanuit de beleidsnota's recreatie & toerisme en kunst & cultuur, door gerichte activiteiten te faciliteren zodat er synergie kan plaatsvinden op deze doelstellingen. 

Uitvoering 2025:  
1. Marktbenadering waterrecreatie 
Met het toekomstbeeld voor ‘Het landschapspark Oude IJssel’ zijn allerlei initiatieven en ideeën beschreven, zoals meer waterbeleving op en rond het water door onder andere het bevorderen van recreatievaart. In 2024 is de 'visie waterrecreatie' opgesteld en in 2025 gaan we marktpartijen verleiden om aan te haken op het potentieel dat waterrecreatie te bieden heeft. We zetten de stap tot marktconsultatie om op die wijze het recreatieve aanbod uit te breiden en nieuwe doelgroepen aan te trekken. 

2. Actualiseren uitvoeringsprogramma recreatie en toerisme 
In 2021 is de beleidsnotitie 'recreatie en toerisme' vastgesteld door de gemeenteraad en is er een meerjarige uitvoeringsagenda opgesteld. De uitvoeringsagenda loopt af in 2024 maar het hele programma is nog niet compleet uitgevoerd. Vandaar dat we het huidige uitvoeringsprogramma actualiseren en aan laten sluiten bij relevante ontwikkelingen. 

3. Plaatsen Schabracq meubilair  
Gemeente Oude IJsselstreek heeft nog verschillende stalen ornamenten van de kunstenaar Schabracq in haar bezit. Dit kunstzinnige straatmeubilair wordt op diverse plekken in de gemeente geplaatst om zo onze rijke ijzerhistorie beleefbaar te maken. In 2025 zal het project worden afgerond. 

4. IJzerbiënnale 
We stimuleren partijen om in 2025 de eerste IJzerbiënnale te organiseren. Voortvloeiend uit het nieuwe evenement komt extra aandacht voor de ijzerhistorie en het DNA van onze gemeente. 
Door allerlei activiteiten en workshops wordt de ijzerhistorie nog beter zichtbaar en kunnen zowel inwoners als toeristen de rijke ijzerhistorie cultureel beleven.  

Monitoring

1. Er vinden gesprekken met marktpartijen plaats over de mogelijkheden van waterrecreatie 

2. Het uitvoeringsprogramma Toerisme en Recreatie is geactualiseerd 

3. Project Schabracq-meubilair afgerond 

4. Nieuw evenement IJzerbiënnale vindt plaats 

Doelomschrijving
Kunst en Cultuur wordt versterkt in de samenleving omdat het een belangrijke rol speelt bij het verbeteren van de fysieke en mentale gezondheid van onze inwoners en bij het versterken van sociale cohesie.

Termijn	Middel
Primair SDG doel
Secundaire SDG doelen
Portefeuillehouder(s)	Janine Kock
Taakveld	5.3 Cultuurpresentatie, -productie en -participatie

Context

Cultuurregio
De Achterhoek is recent door het ministerie van Onderwijs Cultuur & Wetenschappen benoemd tot Cultuurregio. Dat maakt de Achterhoek landelijk zichtbaar, en we mogen deelnemen aan regionale en landelijke netwerken (zoals het landelijk Cultuurregio-overleg). Ook krijgen we financiering voor cultuureducatie en participatie met name gericht op jongeren. 
We zetten ons in voor betere regionale samenwerking tussen gemeenten en organisaties in de Achterhoek om de culturele infrastructuur in de regio toekomstbestendig te maken. Deze professionele basis is nodig voor ‘Cultuur in de breedte’ zoals de amateurkunst en cultuureducatie.

Onderwijs
Cultuureducatie draagt bij aan historisch besef en daagt leerlingen uit zichzelf te ontdekken. Cultuureducatie stimuleert bovendien een creatieve en onderzoekende houding. Daarom werken we, o.a. door de bemiddeling en deskundigheid van Stichting Kick, aan de kwaliteit en borging van cultuureducatie binnen het basisonderwijs en aan een doorlopende leerlijn, ook naar het voortgezet onderwijs. 

Verenigingsleven
Ons verenigingsleven is het cement van onze samenleving. Onze verenigingscoach voor sport en cultuur èn onze cultuurmakelaar adviseren hen bij de te maken keuzes voor de toekomst. We zetten cultuuractiviteiten in om mensen actief deel te laten nemen aan de samenleving, we ontwikkelen of sluiten aan bij lokale en regionale gezondheidsprogramma’s.
Onze cultuurmakelaar kent alle wegen en partijen binnen èn buiten het gemeentehuis en jaagt aan, verbindt en initieert. Dit moet leiden tot een toekomstbestendige culturele infrastructuur. 

Openbare Ruimte
Kunst in de openbare ruimte maakt de gemeente mooier en herkenbaar, het vertelt een verhaal en maakt een plek interessanter. De verhalen en de objecten zijn ook voor bezoekers en toeristen interessant en daarom bij uitstek geschikt om fiets- of wandelroutes aan te koppelen. 

Uitvoering 2025
We blijven lid en penvoerder van het Cultuur -en Erfgoedpact Achterhoek (CEPA). We werken aan een regionaal Cultuurakkoord en nemen deel aan de Landelijke Cultuurregio en Landsdeel Oost. We sluiten in de regio een regionaal Cultuurakkoord. We willen binnen onze regionale cultuurakkoord gaan werken volgens het principe van Social Design; het ontwerpen van creatieve oplossingen van maatschappelijke vraagstukken. We onderzoeken de mogelijkheden om een eerste opdracht in de markt te zetten. 

In 2025 geven we uitvoering aan de nieuwe CEPA-uitvoeringsprogramma. Daarbij richten we ons specifiek op de doelgroepen ouderen en jongeren. De uitvoering in de regio Achterhoek gebeurd door verschillende lokale maatschappelijk-culturele organisaties.

We inventariseren en actualiseren onze kunstcollectie, en maken een plan om deze toegankelijk te maken voor onze inwoners. We maken de expositieruimtes in ons gemeentehuis bruikbaar voor lokale makers en wisselen met regelmaat van collectie.  

We onderzoeken of beleid voor kunst in de openbare ruimte gewenst is.
Bij lopende ontwikkelingen zetten we kunst in om de openbare ruimte te verfraaien en betekenis te geven. Een vorm daarvoor is 'Community Art', waarbij inwoners en kunstenaars werken aan een gemeenschappelijk kunstwerk dat past bij de omgeving.

We faciliteren het Regionaal Programma Vrijheid. Verenigingen kunnen gebruik maken van subsidie voor het organiseren van allerlei activiteiten in het kader van 80 jaar Vrijheid.  

Monitoring
Het regionaal cultuurakkoord is afgesloten.
We hebben de activiteiten uit het CEPA-uitvoeringsprogramma uitgevoerd.
De inventarisatie en actualisatie van de kunstcollectie is afgerond. 

Doelomschrijving
We willen ervoor zorgen dat iedereen toegang heeft tot kwalitatieve en toegankelijke sportfaciliteiten en activiteiten. Dat levert namelijk een belangrijke bijdrage aan de gezondheid en sociale cohesie van onze inwoners. We doen dit door het ondersteunen van sportfaciliteiten en sportactiviteiten.

Termijn	Middellang
Primair SDG doel
Secundaire SDG doelen
Portefeuillehouder(s)	Ria Ankersmit
Taakveld	5.1 Sportbeleid en activering

Context
De gemeente wil een gezonde leefstijl bevorderen door in te zetten op sport & bewegen en adequate sportaccommodaties. Hierbij stellen we het verminderen van gezondheidsongelijkheden, het verbeteren van de fysieke en mentale gezondheid en het versterken van sociale cohesie ten doel. Ten aanzien van sport & bewegen spelen het lokale en regionale sport- en beweegakkoord, de inzet van de buurtsportcoaches én Achterhoek in Beweging een belangrijke rol. 

We geven uitvoering aan het Gezond en Actief Leven Akkoord, waarbij ingezet wordt op een goede gezondheid van jongeren en ouderen, op een gezonde leefstijl, het tegengaan van eenzaamheid en het voorkomen van dementie. Dat doen we omdat de druk op de zorg en ondersteuning bij inwoners an jaren toeneemt. We zetten in op ‘de beweging naar de voorkant’. Voorkomen is immers beter dan genezen. 

Uitvoering 2025:  

1. We zorgen ervoor dat er lokale sportactiviteiten worden georganiseerd voor jongeren en senioren, variërend van naschoolse sportactiviteiten tot beweegsessies voor ouderen en activiteiten gericht op een gezonde leefstijl om obesitas bij jongeren tegen te gaan.
2. Wij stimuleren brede samenwerking van (sport)verenigingen. Dat doen wij met de inzet van een of meer verenigingsondersteuners (VIEP) en professionele sportparkmanagers.  
Sportverenigingen op sportpark IJsselweide worden ondersteund door de inzet van een sportparkmanager.
3. Voor SV Wisch wordt een locatieonderzoek uitgevoerd.

Monitoring

-Monitoring op basis van kwartaalrapportages opdrachtnemer buurtsportcoachwerk. 
- Indicator (gericht op ouderen 65+): percentage ‘voldoet aan de beweegrichtlijn’ is gestegen van 36% naar minimaal 37%. Bron: https://www.achterhoekmonitor.nl/dashboard.php
- Monitoring op basis van kwartaalrapportages opdrachtnemer buurtsportcoachwerk. 
- De sportparkmanager is aan de slag op sportpark IJsselweide.
- Het locatieonderzoek voor SV Wisch  is afgerond en er is een eindrapportage opgeleverd.
- Er is een wieler-evenementenkalender opgeleverd.
- Het percentage ‘kinderen 4-12 jaar beweegt minstens 1 uur per dag’ is gestegen van 41% naar minimaal 42%. Bron: https://www.achterhoekmonitor.nl/dashboard.php  

Doelomschrijving
Alle jeugdigen (0-18 jaar) hebben in Oude IJsselstreek gelijke onderwijskansen zodat ze met een goede start aan hun toekomst kunnen beginnen. 

Termijn	Lang
Primair SDG doel
Secundaire SDG doelen
Portefeuillehouder(s)	Marco Bennink
Taakveld	4.3 Onderwijsbeleid en leerlingenzaken

Context
Kansengelijkheid is en blijft een belangrijk thema in Oude IJsselstreek. Was eerder de coronacrisis een directe aanleiding om kansengelijkheid hoog op de agenda te zetten, zijn het nu andere actuele ontwikkelingen zoals toenemende armoede, schulden en gezondheidsverschillen. De groeiende jeugdproblematiek en de toenemende instroom van nieuwkomers zorgen ervoor dat de komende jaren kansengelijkheid extra aandacht blijft vragen.  

Gelijke kansen betekent dat jeugdigen – binnen hun eigen mogelijkheden en ongeacht de omgeving waarin zij opgroeien - zich optimaal kunnen ontwikkelen. Hiervoor is een houding nodig waarbij we niet eenzelfde aanpak voor alle kinderen hanteren maar kinderen afhankelijk van hun (gebrek aan) kansen verschillend/ongelijk behandelen. Om dit te bereiken is het essentieel om naast persoonskenmerken het hele systeem rondom de jeugdige mee te nemen zoals belemmerende en bevorderende omgevingsfactoren, gezondheid, ouders, familie, vrienden, sport en cultuur.  Dit betekent ook dat wij onze (LEA-)partners vragen op dezelfde manier naar jongeren te kijken. 

Naast de activiteiten die bij de 'uitvoering 2025' worden genoemd gaan we ook door met de uitvoering van het onderwijskansenbeleid/onderwijsachterstandenbeleid waarbij we ons specifiek richten op de kinderen en ouders die extra hulp nodig hebben om optimale onderwijskansen te krijgen. Zo zetten we in op peuteropvang en voorschoolse educatie, en bekostigen wij taalklassen, zomerschool, 'Voorleesexpres' en 'Boekjes & babbels'.  

In het kader van het nieuwkomersonderwijs zijn in 2024 afspraken gemaakt tussen de Achterhoekse gemeenten en VO-Achterhoek om in het nieuwe schooljaar gezamenlijk op te trekken waar nodig bij het invullen van het ISK (Internationale Schakelklas)-onderwijs in onze regio. 

Uitvoering 2025
Kansengelijkheid via een gerichte aanpak:
Ouderconsulent continueren voor de komende 3 jaar.
Nu de pilot ouderconsulent in 2024 is geëvalueerd en de resultaten en betrokken partijen positief zijn, zal de ouderconsulent een vast onderdeel worden van het onderwijskansenbeleid. De ouderconsulenten ondersteunen en wijzen gezinnen door die niet goed de weg weten naar onze lokale voorzieningen zoals Stoer, BuurtzorgJong, gemeente maar soms ook verenigingen en zwembaden.
We zetten in op 6 basisscholen waar de kans op onderwijsachterstanden het grootst is. Het betreft de Dynamiek (Terborg), Oersprong (Ulft), Plakkenberg (Silvolde), Woelwaters (Ulft), Wijssel (Gendringen) en Groeituin (Varsseveld). Drie scholen (Groeituin, Woelwaters en Plakkenberg) willen het nieuwe schooljaar 2024-2025 bepalen of men ook de 2 daaropvolgende schooljaren gebruik willen blijven maken van de ouderconsulent. 

Nieuwkomersonderwijs
Ook nieuwkomers moeten zich zo optimaal mogelijk kunnen ontwikkelen. Tot op heden ving het basisonderwijs dit altijd lokaal op. Door de hogere instroom van nieuwkomers is de druk op het onderwijs om hen goed te begeleiden groter geworden. In het nieuwe schooljaar (2024-2025) is het plan om samen met een aantal gemeentes (o.a. Doetinchem en Bronckhorst) en schoolbesturen een centrale regionale voorziening te creëren (al dan niet in relatie tot een regionaal AZD) waar nieuwkomers op basisschoolleeftijd in het eerste jaar in Nederland naartoe gaan om de Nederlandse taal te leren om daarna goed in te kunnen stromen in het reguliere lokale basisonderwijs.

Rijke Schooldag
We zien dat mede door armoede en schulden in het gezin kinderen niet altijd het zelfde aanbod krijgen wat andere kinderen die niet in deze situatie zitten, wel krijgen. Dit kan de ontwikkeling van kinderen belemmeren. Een rijke schooldag betekent een buitenschools aanbod voor alle kinderen op het gebied van onder andere sport en cultuur. We gaan onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om op de schaal van Oude IJsselstreek dit ook aan te bieden.

Monitoring
Ouderconsulent
Deze interventie wordt jaarlijks geëvalueerd en op basis van de resultaten wordt samen met de betrokken partners bepaald hoe we hier verder meegaan.  

Nieuwkomersonderwijs
De hoogte van de instroom van jonge nieuwkomers zal bepalen in hoeverre in 2025 het nieuwkomersonderwijs onder druk zal komen te staan. We volgen de ontwikkelingen en acteren naar bevind van zaken. We informeren de raad over de besluitvorming rondom het nieuwkomersonderwijs en hoe de gekozen oplossing is geïmplementeerd  

Rijke Schooldag  
Het onderzoek naar de mogelijkheden van het organiseren van een rijke schooldag in Oude IJsselstreek is afgerond. 

Doelomschrijving
We dragen, nu en in de toekomst, bij aan inclusief, gelijkwaardig en thuisnabij onderwijs (basis- en voortgezet onderwijs) en kinderopvang. Dit doen we door te zorgen voor passende huisvesting waarin kinderen en medewerkers zo goed mogelijk kunnen spelen, leren en werken. De huisvesting van het bewegingsonderwijs hoort hier ook bij. 

Termijn	Lang
Primair SDG doel
Secundaire SDG doelen
Portefeuillehouder(s)	Marco Bennink
Taakveld	4.2 Onderwijshuisvesting

Context
Als gemeente willen we er zijn voor onze toekomstige generatie en hen zo veel mogelijk kansen geven. Goed onderwijs is essentieel voor de toekomst van de kinderen in onze gemeente. Goed onderwijs is inclusief, biedt alle kinderen gelijke kansen en is voor zo veel mogelijk kinderen dichtbij huis beschikbaar. Met goed onderwijs dringen we armoede en kansenongelijkheid terug en leveren we een bijdrage aan een samenleving waarin iedereen mee kan doen. 

Kinderen en medewerkers spelen, leren en werken het beste in een gebouw dat daarvoor geschikt is qua omvang maar ook qua indeling, fysieke en sociale veiligheid en gezondheid. Passende huisvesting is een belangrijke randvoorwaarde om de kwaliteit van het onderwijs tot zijn recht te laten komen en een wettelijke taak en verantwoordelijkheid van de gemeente. Daarnaast zijn schoolgebouwen echte ontmoetingsplaatsen die deel uit maken van een breder aanbod van (maatschappelijke) voorzieningen. Het Integraal Huisvestingsplan (IHP) 2023-2039 sluit daarom aan op bredere maatschappelijke doelen en ontwikkelingen in onze gemeente. 

Kinderopvang, basisonderwijs en voortgezet onderwijs bieden momenteel onderdak aan ongeveer 1300 kinderen in de opvang, 2600 leerlingen in het basisonderwijs en 1800 leerlingen in het voortgezet onderwijs. De helft van de huidige schoolgebouwen is ouder dan vijftig jaar. Ook moeten alle schoolgebouwen in 2050 energieneutraal zijn (Energie- en Klimaatakkoord). Deze gezamenlijke opgave voor nieuwbouw, renovatie, uitbreiding en verduurzaming van deze schoolgebouwen (en deels kinderopvang) is inzichtelijk gemaakt in het IHP 2023-2039. 

Uitvoering 2025

• Gendringen: We ronden de realisatie van IKC De Wijssel af zodat de school met ingang van het nieuwe schooljaar 2025/2026 in gebruik genomen kan worden.  
• Silvolde: Het stedenbouwkundig kader, het ambitiedocument, de wijziging van het omgevingsplan en de nodige onderzoeken zijn afgerond. De voorbereidingen voor de bouw kunnen beginnen. 
• Silvolde: De noodzakelijke verduurzaming van de locatie Isala van het Almende College zal dit jaar worden gerealiseerd, waarbij middelen vanuit VO Achterhoek, de gemeente en subsidiemiddelen uit de SUVIS regeling (Specifieke Uitkering Ventilatie Scholen) samen de dekking vormen voor dit project.    
• Ulft: In 2025 zullen we samen met het schoolbestuur van De Woelwaters onderzoeken wat nodig is om dit schoolgebouw langer in de lucht te houden. Hierbij wordt in het kader van de veiligheid ook de dakconstructie beoordeeld. Op basis hiervan zal inzicht ontstaan in de inzet van de school en gemeente om deze school twee jaar langer in de lucht te houden door vertraging van het project Wesenthorst.
• Terborg: We optimaliseren het gebruik en exploitatie van de ruimte in Kulturhus De Rietborgh. We brengen in beeld wat nodig is om hier een sterk gezamenlijk aanbod voor de wijk te realiseren. Het gaat dan om onderwijs (Dynamiek), kinderopvang, zorg en ondersteunende dienstverlening voor de wijk. We sluiten aan bij de gebiedsgerichte aanpak vanuit het Sociaal Domein.  
• We onderzoeken de mogelijkheden om meer financiële continuïteit te kunnen bieden voor de plannen zoals die opgenomen zijn in het IHP 2023-2039.  
• Op basis van het onderzoek naar de locaties voor bewegingsonderwijs, stellen we een plan van aanpak op om de toekomst van dit bewegingsonderwijs te waarborgen. 

Monitoring

• We monitoren het aantal leerlingen, om onze locaties af te stemmen op het verwacht aantal leerlingen. We maken gebruik van prognoses. 
• Samen met de onderwijs- en kinderopvangorganisaties hebben we een ordening aangebracht voor lopende en toekomstige projecten. Deze zijn opgenomen in het IHP 2023-2039. Jaarlijks passen we deze planning vanwege nieuwe landelijke of lokale ontwikkelingen aan, indien nodig en gewenst. 
• Het IKC De Wijssel is in gebruik genomen. 
• Het ventilatiesysteem van het Almende College is aangepast. 

Doelomschrijving
Het DRU Industriepark is binnen de gemeente Oude IJsselstreek een belangrijk toeristisch kerngebied waar het industrieel erfgoed met rijksmonumentale status ruimte geeft aan het verleden, het heden en de toekomst. Een plek die een belangrijke bijdrage levert aan het cultureel-maatschappelijk voorzieningenniveau binnen onze gemeente, de grensregio en ook daarbuiten. Uiteenlopende thema's als kunst & cultuur, recreatie & toerisme, onderwijs & innovatie, wonen & werken en natuur & landschap worden hier met elkaar verbonden. Het doel is dit kloppend hart in stand te houden en te versterken door in te zetten op het verbreden van aanbod en nieuwe doelgroepen te bedienen.  

Termijn	Middellang
Primair SDG doel
Secundaire SDG doelen
Portefeuillehouder(s)	Janine Kock
Taakveld	n.n.t.b.

Context
Voor het DRU Industriepark zijn er ambities om verder door te ontwikkelen door het versterken van de evenementenfunctie en het toevoegen van een museum(functie) en overnachtingsfunctie. In 2021 zijn de ambities onderzocht en vertaald in een haalbaarheidsonderzoek. In 2023 is besloten de uitkomsten van het haalbaarheidsonderzoek verder uit te werken in een scenariostudie.  
Hoe de doorontwikkeling wordt doorgezet en in welk tijdspad is afhankelijk van te maken keuzes. 

Ongeacht de inzet op de doorontwikkeling van het DRU Industriepark voor de 3 specifieke functies wordt met de Stichting DRU Industriepark ingezet op versterken van samenwerking en het uitdiepen en meer formaliseren van afspraken tussen de gemeente als opdrachtgever en de stichting als opdrachtnemer.
Daarnaast heeft de stichting DRU Industriepark een eigenstandige verantwoordelijkheid om binnen haar doelen te pionieren en te ondernemen op het DRU Industriepark.  

Uitvoering 2025
In 2024 ronden we het keuzetraject voor de doorontwikkeling van het DRU Industriepark af. Welke stappen daarvan worden gezet in 2025 en verder zijn van de gemaakte keuzes afhankelijk.  

Monitoring
Over monitoring maken we in 2024 nadere afspraken in overleg met Stichting DRU Industriepark. 

Doelomschrijving
De ligging van onze gemeente aan de grens biedt geweldige kansen. Zoals extra potentieel aan vakmensen, meer voorzieningen die net een tikje anders zijn, en een diverser cultureel aanbod. Dat maakt onze gemeente en de regio extra aantrekkelijk. In de praktijk zorgt de grens nog vaak voor belemmeringen. Om deze weg te nemen investeren we op allerlei manieren in grensoverschrijdende samenwerking met Duitsland.

Termijn	Middellang
Primair SDG doel
Secundaire SDG doelen
Portefeuillehouder(s)	Mirjam Maasdam
Taakveld	3.1 Economische ontwikkeling

Context

Als voorzieningen aan de andere kant van de grens in Duitsland net zo toegankelijk zijn voor onze inwoners als de voorzieningen in eigen land, levert dat een positieve bijdrage aan de brede welvaart in onze gemeente en in de grensregio. Het betekent meer keus en een ruimer aanbod in een groter gebied. Datzelfde geld voor studeren, stagelopen, werken en ondernemen.

We zien kansen in de grensoverschrijdende samenwerking en de lange traditie van samenwerken met onze Duitse buren. Daarom zijn we lid van twee euregionale samenwerkingsverbanden, EUREGIO Rijn Waal en EUREGIO Gronau. In Gronau werken we samen met onze buurgemeenten in Regio Achterhoek verband. In Rijn Waal trekken we samen op met de gemeente Doetinchem en de gemeente Montferland. De banden met de Duitse gemeenten in de grensregio, en dan met name Bocholt, zijn van oudsher sterk. 

Uitvoering 2025

1. We doen samen met de Wirtschaftsförderung Bocholt mee aan de voortzetting van de activiteiten van het Internationaal Netwerkbureau. Het Netwerkbureau is een adviesdienst voor Nederlandse en Duitse ondernemers. Andere beoogde samenwerkingspartners zijn de Regio Achterhoek gemeenten en een aantal Duitse gemeenten. De gemeente Aalten wordt de nieuwe leadpartner, stelt de projectbeschrijving op, en dient een aanvraag in voor subsidie in het kader van de nieuwe Regiodeal.
2. Samen met Bocholt, Aalten en Winterswijk nemen we deel aan de activiteiten van de JugendUni, een initiatief van Stadt Bocholt. De JugendUni biedt buitenschoolse activiteiten op het gebied van techniek en de bètavakken voor Nederlandse en Duitse kinderen en jongeren van 7 tot 14 jaar.  
3. Met de gemeente Montferland en de gemeente Emmerich zijn we in 2022 het EMOJI-project gestart (de afkorting staat voor de beginletters van de drie gemeente, waarbij die van Oude IJsselstreek zijn omgedraaid). Dit project stimuleert en begeleidt  initiatieven voor samenwerking met Duitsland vanuit de samenleving zelf. Deze werkwijze sluit goed aan bij de participatiegedachte in ons coalitieakkoord. Voor projecten die zo ontstaan vragen we INTERREG VI subsidie aan. Daarmee biedt het EMOJI-project ook de mogelijkheid om initiatieven uit Oude IJsselstreek te realiseren. Het EMOJI project loopt eind 2024 af. We onderzoeken de mogelijkheid om de projectactiviteiten al dan niet gesubsidieerd voort te zetten.
4. We gaan meer inzetten op de samenwerking met de regio Rijn Waal.

Monitoring

1. A.d.h.v. de projectdoelen zoals geformuleerd in de projectaanvraag en overeengekomen met de subsidieverstrekker Regio Achterhoek.
2. Bocholt legt verantwoording aan de partners af in de Senaat (portefeuillehoudersoverleg).
3. Zoals onder 1, maar hier is de subsidieverstrekker EUREGIO Rijn Waal.

Doelomschrijving

We zien grote opgaven op ons afkomen. Demografische ontwikkelingen, klimaatverandering, biodiversiteitsverlies, digitalisering enzovoorts. Opgaven die een grote impact hebben op onze welvaart en welzijn. Opgaven die complex zijn en niet bij gemeentegrenzen ophouden. Onze gemeente staat niet op zichzelf hierin, het functioneert binnen een dynamisch speelveld. Samenwerking met buurgemeenten binnen de regio is daarom belangrijk en noodzakelijk. 

Termijn: Lang
Primair SDG doel:
Secundaire SDG doelen:
Portefeuillehouder(s)	Mirjam Maasdam
Taakveld 3.1

Context

Onze gemeente werkt met zeven andere buurgemeenten samen om deze grote opgaven aan te pakken. Dit gebeurt binnen de mogelijkheden van onze cirkel van invloed. Wij doen dit in het samenwerkingsverband Regio Achterhoek. 

Binnen deze samenwerking werken we samen om onze regionale welvaart en welzijn te versterken. Dit doen wij op basis van het door alle gemeenten vastgestelde visiedocument Achterhoek 2030. Belangrijke thema’s zijn economie, woningbouw, klimaatadaptatie, energietransitie, mobiliteit, zorgpreventie en arbeidsmarkt.

Het aanpakken van deze thema’s vraagt om veel middelen. Middelen die we als regio niet altijd voor handen hebben. Zeker gezien de komende financiële uitdaging waarin gemeenten verkeren. Daarvoor zoeken we partnerschap met de provincie en het Rijk. Een goede lobbyorganisatie is daarbij essentieel, zowel vanuit onze gemeente als ook vanuit de regionale samenwerking. Hiermee kunnen we onze opgaven onder de aandacht brengen en de juiste middelen en regelgeving binnenhalen. 

Op dit moment hebben we de vierde tranche Regio Deal van het Rijk binnengehaald. De komende jaren hebben we in totaal €25 miljoen euro te besteden om te werken aan onze opgaven. Ook zijn we één van de tien pilotregio’s van het Rijksprogramma Elke Regio Telt. Hierin gaat het Rijk structurele afspraken met maken met regio’s om ze te helpen bij het aanpakken van hun opgaven.

Uitvoering 2025

1. We doen als gemeente mee aan de Regio Deal. We inventariseren welke projecten in onze gemeente gekoppeld kunnen worden aan Regio Deal middelen. De Regio Deal loopt van 2024 tot 2028. 
2. Samen met de Regio Achterhoek dragen we bij aan de verdere totstandkoming van Elke Regio Telt, de structurele afspraken tussen Rijk en Regio. Elke Regio Telt loopt van 2025 tot 2045. 
3. We continueren de samenwerking met onze buurgemeenten via de bestuurlijke en ambtelijke regionale gremia.
4. We investeren in onze eigen public affairs/lobby. Brengen ons speelveld in beeld, maken een netwerkanalyse en schrijven een lobbynotitie. Hiermee versterken we onze eigen positie, maar dragen we ook bij aan de regionale lobby. 

Monitoring

Monitoring 8RHK Ambassadeurs: dit samenwerkingsverband wordt elke 2 jaar geëvalueerd. Als Oude IJsselstreek gebruiken we voor onszelf die evaluatiemomenten om de werkzaamheden te toetsen op de vraag: komen we samen verder? De laatste evaluatie heeft plaatsgevonden in 2024. De verwachting is dat begin 2025 de Regio Achterhoek een onderzoek gaat doen naar haar eigen efficiëntie en effectiviteit, mogelijk gaat dit iets betekenen voor de toekomst van dit samenwerkingsverband. 

Monitoring overige regionale samenwerking: tijdens elke jaarrekening blikken we kort terug op de activiteiten die we gedaan hebben en of deze hebben bijgedragen aan het principe “samen kom je verder”. Activiteiten die daar (op de lange termijn) aan bijdragen zetten we voort. Activiteiten die daar niet aan bijdragen stoppen we.