Programma 3: De werkende gemeente

Waarom
Uit de brede welvaartsmonitor blijkt dat de Achterhoek goed scoort als vierde regio in Nederland. Landelijk zijn de dimensies ‘werk’ en ‘inkomen’ de voornaamste redenen waarom mensen de laatste jaren steeds meer tevreden zijn over hun leefsituatie. Voor de Achterhoek geldt dat ‘werk’ relatief hoog scoort, ‘inkomen’ daarentegen aanzienlijk minder. Ook ‘onderwijs’ scoort relatief minder hoog. Dat geeft het belang van onze gemeentelijke inzet op ‘werk’, ‘inkomen’ en ‘onderwijs’ al aan. Mensen waarderen de regio en de leefomgeving ook vanwege de sociale contacten, de veiligheid en het rijke verenigingsleven. Dit kan mede bestaan doordat een gezonde economie en maatschappelijk betrokken bedrijfsleven het verenigingsleven en kunst en cultuur financieel ondersteunen.

Het werk dat iemand doet is volgens de Brede Welvaartsmonitor een essentieel onderdeel van iemands ‘zijn’; het is zo’n belangrijk onderdeel van de identiteit van onze inwoners dat het een grote mate van invloed heeft op het algehele gevoel van geluk. Dat maakt dat we met de nieuwe uitvoeringsprincipes van de Participatiewet daarop optimaal inspelen; we geven mensen geen inkomen, maar werk mét inkomen. Tegelijkertijd is juist het brede welvaartscluster ‘werk, inkomen en onderwijs’ erg beïnvloedbaar door factoren van buitenaf. Op bijvoorbeeld een coronacrisis kun je je als ondernemer of als gemeente niet of nauwelijks voorbereiden.

Wat doen we hiervoor?
Naast onze ambities en doelen in het programmaplan, hebben we uiteraard ook veel reguliere taken; de going concern. Hieronder is grafisch weergegeven wat we aan reguliere taken binnen programma 3 uitvoeren.

Wat geven we eraan uit?
In totaal geven we binnen programma 3 ongeveer € 5,5 miljoen uit. In onderstaand overzicht is zichtbaar waar het geld naar toe gaat.

Waarmee
We staan met beide benen op de grond, we weten dat de coronacrisis een behoorlijke invloed zal hebben op het werk en inkomen van onze inwoners. Ook weten we dat het na de vorige economische crisis circa 10 jaar heeft geduurd voordat het brede welvaartsniveau weer op het oude niveau zat. We maken ons geen illusies.

Wat we wel kunnen doen, is proberen de crisis te temperen en sneller en beter uit de voorspelde laagconjunctuur te komen. Dat doen we aan de hand van:
• een impulsprogramma economie en wonen
• uitvoeringsprogramma toerisme en recreatie
• vitale en toekomstgerichte bedrijventerreinen

De (wereld)economie en technologie veranderen razendsnel. Veel bedrijven in onze gemeente hebben daar mee te maken. Om daar in mee te kunnen gaan bevorderen we een open en lerende cultuur bij het bedrijfsleven. Om-, her- en bijscholing met goede onderwijsvormen zijn dan van groot belang. Dat vergroot de werkzekerheid, is positief voor de sociaal maatschappelijke effecten en subjectieve welvaart.

Naast het versterken van de economie werken we daarom aan nieuwe samenwerkingsvormen met het onderwijs om ‘een leven lang leren’ te bevorderen. Dat doen we aan de hand van:
• gelijke kansen voor iedereen
• vitale en toekomstgerichte schoolgebouwen

Hoe
We beseffen ons maar al te goed dat we als overheid een rol in het economisch ecosysteem spelen. Een rol die we graag innemen en goed willen uitvoeren, aanvullend aan de rollen die het bedrijfsleven en de onderwijsinstellingen daarin hebben. We willen daarom samen met hen Oude IJsselstreek gereed maken voor de toekomst, vooruitkijken en inspelen op de economische en onderwijsbehoefte van straks. Samenwerking gaat daarin verder dan beloften doen. Samenwerking gaat ook over commitment en elkaar daarop aanspreken en scherp houden. Immers na een crisis hebben we daar samen zo’n tien jaar voor nodig. Synergie door symbiose. Door elkaar te helpen in elkaars doelstellingen en belangen ontstaat échte meerwaarde.

Die samenwerking zoeken we niet alleen lokaal. Juist ook door onze verantwoordelijkheid en rol te nemen in de samenwerking binnen de Regio Achterhoek. In het bestuur, maar ook aan de thematafels benoemen we kansen en proberen we die ook samen waar te maken. Niet alleen voor een brede welvaart van onze gemeente, maar juist ook voor een brede welvaart in de hele Achterhoek. Over grenzen heen kijken, betekent dan ook een blijvende onderneming om samen met omliggende gemeente, zowel in Nederland als in Duitsland, gezamenlijke kansen voor onze inwoners te verzilveren. Dat doen we onder andere door te anticiperen op de Strategische Agenda 2025+ van de Euregio Rijn Waal en de mogelijkheden die INTERREG VI later biedt.

Brede welvaart
Zoals gezegd scoort de Achterhoek, en dus Oude IJsselstreek hoog op de brede welvaartdimensie ‘werk’ en minder hoog op ‘inkomen’ en ‘onderwijs’. Voor de hand ligt om daarop dan direct actie te ondernemen. Tegelijkertijd willen we met de inzet op deze drie dimensies ook andere dimensies bereiken. We gaan daarom met onze inzet ook dimensies als ‘gezondheid’, ‘balans werk/privé’, ‘milieu’ en ‘maatschappelijke betrokkenheid’ versterken. Dat betekent dat we programma 3 niet los zien van andere dimensies of andere programma’s. Ook hier geldt dat we door integraal te werken met andere spelers binnen en buiten onze gemeente de 11 dimensies in zijn geheel als speelveld zien en dat we de brede welvaart verhogen.

Maatschappelijke effecten
Binnen programma 3 hebben we uit de 11 dimensies van brede welvaart de volgende 4 dimensies gedefinieerd als de meest beïnvloedbare:
1. Werk
2. Inkomen
3. Subjectief welzijn
4. Onderwijs

Op deze dimensies zetten we binnen programma 3 in. Het spreekt vanzelf dat de andere 7 dimensies ook gefaciliteerd , ondersteund en versterkt worden door dit programma. Waar mogelijk is dat aangegeven.

Doelen en acties

1- Impulsprogramma economie en wonen

De werkgelegenheid en economie in Oude IJsselstreek zijn sterk conjunctureel afhankelijk. We willen die conjuncturele schommelingen afvlakken en de economische dynamiek verhogen. Dat vraagt om een lange termijnaanpak met behoud van de lopende en dagelijkse dienstverlening voor bedrijven zoals verwoord in de rode loper aanpak. Deze aanpak is verwoord in het ‘aanvalsplan conjuncturele schommelingen’ ook wel ‘plan B’ genoemd.

Met een impulsprogramma stimuleren we de economische innovatie en duurzame ontwikkeling specifiek op een aantal sectoren en dagen we het bedrijfsleven uit om juist ook vorm te geven aan de brede welvaart. Met woningbouw genereren we niet alleen economische activiteit en werkgelegenheid, maar zorgen we ook met de juiste woningen voor compacte en leefbare winkelcentra met toekomstbestendige voorzieningen die goed bereikbaar zijn. Zo dragen we als overheid en bedrijfsleven samen bij aan de dimensies ‘woontevredenheid’, ‘werk’ en ‘duurzaamheid’ en maken we de lokale en regionale economie weerbaarder voor schommelingen in laag- en hoogconjunctuur.

2- Uitvoeringsprogramma toerisme en recreatie

Om de leefbaarheid, werkgelegenheid en de ‘branding’ (merk) van de gemeente te versterken, zetten we in op toerisme en vrijetijdseconomie. Naast het feit dat dat de sector een belangrijke economische factor is met een werkgelegenheidsaandeel vergelijkbaar met de landbouwsector, draagt de sector vooral ook bij aan de tevredenheid van de inwoners en bezoekers aan ‘gezondheid’, ‘werk en privé’ en ‘subjectief welzijn’.

Daarbij voorzien wij een groei van deze sector en daarmee ook een potentiële groei in werkgelegenheid en inkomen. Ontwikkeling van de sector toerisme en recreatie draagt bovendien bij aan de bekendheid en de waardering van onze regio.
Dit is dus bij uitstek een sector die de brede welvaart kan versterken. We nemen daarom een aantal maatregelen:
• De drie potentiële ontwikkelingen die de sector en het gebied op een hoger plan kunnen tillen worden verder op haalbaarheid onderzocht en zo mogelijk gerealiseerd. Het gaat dan om een DRU-hotel, een depotmuseum en recreatievaart op de Oude IJssel;
• Er komt een meerjarige aanpak per toeristisch kerngebied en per doelgroep. Ook volgt een uitnodigingskader om initiatieven van ondernemers in toerisme en recreatie ruimte te bieden.
• Potentiële cross-overs (naar andere sectoren) worden verkend en benut, zoals naar de landbouw en lokaal geproduceerd voedsel, kunst en cultuur, zorg en gezondheid (bewegen en fietsroutes) en natuur en landschap.

3- Vitale en toekomstgerichte bedrijventerreinen

Als gemeente faciliteren we belangrijke vestigingsplaatsfactoren voor bedrijven. Zo werken we aan woningbouwplannen (zie ook het impulsprogramma en de doelstellingen binnen programma 1), aan de ontwikkeling van de derde fase van bedrijventerrein Hofskamp Oost (Het Varssevelds Industriepark (Het VIP) en maken we plannen voor revitalisering van bestaande bedrijventerreinen. Het gaat daarbij om duurzaamheid, bereikbaarheid, voorzieningen, wandel- en fietsroutes, groenontwikkeling, tegengaan van hittestress en wateroverlast, samenwerking (parkmanagement) en veiligheid, tegengaan van leegstand en bevorderen van veiligheid. We ondersteunen detaillisten in de uitwerking van plannen om onze winkelgebieden vitaal te houden. En we staan zij aan zij als gaat om de bereikbaarheid van en in onze regio.

Met onze faciliterende en voorwaarde scheppende rol bij de ontwikkeling van bedrijventerreinen dragen we bij aan dimensies als ‘werk’, ‘woontevredenheid’. Maar ook aan ‘gezondheid’, ‘milieu’, ‘veiligheid’ en ‘balans werk en privé’ door de bedrijventerreinen groen en duurzaam vorm te geven en de potentiële en reeds gevestigde ondernemers te verleiden bij te dragen aan sociaaleconomische en duurzaamheidsdoelstellingen van de brede welvaart. Daarmee wordt overheid en bedrijfsleven meer en meer partner bij het versterken van het tevredenheid van de inwoners van onze gemeente en van de Achterhoek.

4- Het bestrijden van kansongelijkheid

We werken aan het verkleinen van de kansongelijkheid. Dit doen we door samen te werken met onderwijsinstellingen en werkgevers in projecten als Meedoen Werkt! Maar ook door in het onderwijssysteem kinderen vroegtijdig te helpen bij eventuele (onderwijs)achterstanden en hen mogelijkheden te bieden voor deelname aan onderwijs. Anders geformuleerd bevorderen we juist de kansgelijkheid.

Als gemeente hebben we namelijk naast onze wettelijke taken als ‘de leerplicht’ en ‘leerlingenvervoer’ juist de mogelijkheid om vergelijkbaar als bij de Wmo kinderen en ouders te helpen bij het voorkomen van problemen. Vormgeven van inclusief onderwijs en doorgaande leerlijnen doen we dan ook samen met de onderwijsorganisaties (van kinderopvang, via primair onderwijs naar voortgezet en beroepsonderwijs). Juist om in alle fasen van het leven die ondersteuning te bieden waar zowel onze inwoners als ook onze werkgevers behoefte aan hebben. Dat willen we meer proactief doen, dan reactief; meer preventief dan curatief. Wij zijn er namelijk van overtuigd dat normaliseren, voorkomen en samenwerken in het onderwijs bijdraagt aan een ‘beter en een voor iedereen passend opleidingsniveau’ dat ook weer bijdraagt aan dimensies als ‘werk’, ‘inkomen’, ‘maatschappelijke betrokkenheid’ en ‘subjectief welzijn’.

5- Vitale en toekomstgerichte schoolgebouwen

Onze wettelijke taak om voor adequate onderwijshuisvesting te zorgen pakken we breder en integraler op dan voorheen. In het IHP (Integrale Huisvestingsplan) is een prioritering voor de investeringen in onderwijshuisvesting vastgesteld. Daar komen belangrijke thema’s als ‘duurzaamheid’ en ‘veilige en vertrouwde leefomgeving’ bij.

Daar waar nieuwe schoolgebouwen komen en/of bestaande gebouwen verbouwd worden, gaan we nog meer dan voorheen in op duurzaamheids- en milieumaatregelen (zowel in materiaalgebruik als ook in installaties). We maken daarmee de gebouwen echt up-to-date. Daarbij is een schoolgebouw geen eiland maar staat deze in een buurt en heeft een veelheid aan contacten met ‘buiten’, met ouders en instellingen.
Omstandigheden van thuis hebben effect op schoolprestaties. Mogelijke problemen rond integratie, gezondheid, veiligheid, armoede en jeugdzorg komen daarmee de school binnen. De school is daardoor ook steeds meer een vindplaats en een kans om contacten te leggen en de basis voor de jeugd te versterken. Met de schoolorganisaties zetten we samen in op een bredere maatschappelijke betrokkenheid bij en van jeugd.